ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ Ο ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ

Η "Ατρύμων Art" παρουσιάζει στον Χώρο Τέχνης "Ιδιόμελο", Ελευθερίου Βενιζέλου 17 και Β. Κων/νου, στο Μαρούσι, Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2011 και Δευτέρα 2, Τρίτη 3 και Τετάρτη, 4 Ιανουαρίου του 2012, τη θεατρική παράσταση "Παπαδιαμάντης ο εν Αθήναις", σκηνική σύνθεση αθηναϊκών διηγημάτων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Ο Παπαδιαμάντης στην Αθήνα.
Ο Παπαδιαμάντης της κοινωνικής παρατήρησης, αλλά και της βαθιάς συγκίνησης. Ο Παπαδιαμάντης της καλοκάγαθης ειρωνείας, αλλά και της εγκαρτέρησης και της φιλάνθρωπης αποδοχής.
Κι ο αρθρογράφος Παπαδιαμάντης. Που αναμετριέται με την ιστορία της πρωτεύουσας μέσα σε καιρούς γνησίως ελληνικούς, πριν και μετά από "εθνικές" καταστροφές (χρεοκοπίες και καταστροφικούς πολέμους), πριν και μετά από "εθνικούς" θριάμβους (Α' Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα, 1896).
Δραματουργική επεξεργασία: Μανώλης Γιούργος
Σκηνική προσαρμογή Μανώλης Γιούργος και Γεωργία Δεληγιαννοπούλου
Παίζουν: Μανώλης Γιούργος, Γιάννης Παπαθύμνιος, Εριφύλλη Σαββίδη, Μαίρη Σταγάκη, Τένια Τζιμέα, και Φίλιππος Φαρμάκης.
για περισσότερα:  http://idiomelo.blogspot.com

ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΖΗΡΙΔΗ


Ο Δήμος Σκιάθου την Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2012
διοργανώνει Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον
Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη
 
α) Το πρωί θα τελεστεί μνημόσυνο στον Ι.Ναό της Παναγίας Λιμνιάς
β) «Αλ. Παπαδιαμάντης. 100+1 χρόνια μετά» εκδήλωση στις 18:30 στην αίθουσα εκδηλώσεων Γυμνασίου-Λυκείου Σκιάθου.
ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ
ΒΑΦΟΠΟΥΛΕΙΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

                         
                      ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ


Επετειακή εκδήλωση με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τον θάνατο του μεγάλου νεοέλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Την Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 20.00΄, στην αίθουσα Θεάτρου του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση με θέμα: «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης».
Διοργανώνεται σε συνεργασία με το «Σπίτι-Μουσείο Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη» στη Σκιάθο.

Η είσοδος είναι ε λ ε ύ θ ε ρ η για το κοινό.


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:

Έναρξη εκδήλωσης – Χαιρετισμός
Από την πρόεδρο της Εφορευτικής Επιτροπής του Βαφοπούλειου Πνευματικού Κέντρου και δημοτική σύμβουλο Θεοδώρα Λειψιστινού.

ΜΕΡΟΣ Α΄:
Προλογίζει ο Παναγιώτης Αβραμόπουλος, πρόεδρος του Δ.Σ. Δήμου Θεσσαλονίκης.


ΜΕΡΟΣ Β΄:
Αφηγηματική ανάγνωση αποσπασμάτων από τα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Τα πτερόεντα δώρα» και «ο Χαραμάδος»


ΜΕΡΟΣ Γ΄:
α) Παπαδιαμάντης και ποίηση: Απαγγελία του ποιήματος «προς την μητέρα μου», «Στίχοι» και «στην Παναγία τη Σαλονικιά»
β) Σύντομες κρίσεις: Αναφορά σε δύο Θεσσαλονικείς λογοτέχνες, τον Γ.Θ Βαφόπουλο και τον Γιώργο Θέμελη,  που έχουν μιλήσει για τον Παπαδιαμάντη.


ΜΕΡΟΣ Δ΄:
Προσέγγιση του έργου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη μέσω της έβδομης τέχνης: προβολή του ιστορικού-κοινωνικού δράματος: «ο γάμος του Καραχμέτη»
(απόσπασμα από την ταινία «Γωνιά του Παραδείσου» σε σκηνοθεσία Λένας Βουδούρη).


ΜΕΡΟΣ Ε΄:
Νοερή επίσκεψη στο σπίτι του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στη Σκιάθο - με λόγο και εικόνα. Παρουσίαση από την  Αθηνά Παπαγεωργίου-Διευθύντρια του Μουσείου Παπαδιαμάντη.


ΜΕΡΟΣ ΣΤ΄:
Θεατρική απόδοση του κοινωνικού μυθιστορήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη «Η Φόνισσα», από την Μαρία Μωραϊτοπούλου (Μικρό Θέατρο Θεσσαλονίκης) σε σκηνοθεσία Ελένης Καρασαββίδου.


ΜΕΡΟΣ Ζ΄:
Το υμνογραφικό έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Η Νεανική Βυζαντινή Χορωδία του Πολιτιστικού Κέντρου Δήμου Πυλαίας-Χορτιάτη υπό τη διεύθυνση του Ηρακλή Παναγόπουλου, ψάλλει ύμνους του Σκιαθίτη συγγραφέα.(Ωδή α΄ Ηχος πλ. δ΄ από τον Κανόνα Ικετήριο εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον την Γοργοεπήκοον - Απολυτίκιον.Ήχος δ΄ από την Ακολουθία του Αγίου Ιερομάρτυρος Αντίπα)


ΕΠΙΛΟΓΟΣ:

Οι τελευταίες στιγμές του Παπαδιαμάντη.
Ο Χοράρχης Ηρακλής Παναγόπουλος ψάλλει το δοξαστικό της ενάτης ώρας των Θεοφανείων, το οποίο έψαλλε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης πριν αφήσει την τελευταία του πνοή.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

"ΜΑΧΦΟΥΖ - ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ: ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΚΑΙ ΕΛΛΑΔΑΣ"

Στο πλαίσιο του αφιερώματος για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου Αιγύπτιου Συγγραφέα Ναγκίμπ Μαχφούζ, το Μορφωτικό Κέντρο της Αιγυπτιακής Πρεσβείας σε συνεργασία με τον ΙΑΝΟ διοργανώνουν εκδήλωση με τίλτο: "Μαχφούζ - Παπαδιαμάντης: συνάντηση Αιγύπτου και Ελλάδας".

Θα μιλήσουν:
Γιάγκος Ανδρεάδης: Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου
«Με αφετηρία τον Ναγκίμπ Μαχφούζ και τον Παπαδιαμάντη διάλογος του πολιτισμού στη Μεσόγειο»
Βάλια Λαμπροπούλου: Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών
«Οι Σούφι και οι Δερβίσηδες στο Ναγκίμπ Μαχφούζ και στον Α. Παπαδιαμάντη».
Συντονίζει: Ελένη Γκίκα, Δημοσιογράφος στην εφημερίδα Εθνος
Ακολουθεί δραματοποιημένο απόσπασμα από "Ο έρωτας στα χιόνια", με το Γιώργο Ρουστέμη
Δραματουργική επεξεργασία, Σκηνοθεσία: Μαρία Φραγκή.

Ελληνική - αραβική μουσική από τους Ρεμπέτ Ασκέρ.
Λεωνίδας Κιούσης, φωνή - ταμπουράς
Χριστίνα Μπεθάνη, φωνή
Αρης Κλημέντζος, φωνή - κιθάρα
Γιάννης Καλογεράς, κρουστά

Πηγή: art & life beta

Πόλος έλξης στο Αγρίνιο η ξεχωριστή εικαστική έκθεση «μνήμη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη».

 Το Εικαστικό Εργαστήρι του Δήμου Αγρινίου θέλοντας να τιμήσει τη μνήμη του μεγάλου Σκιαθίτη συγγραφέα με αφορμή τον εορτασμό των 100 χρόνων από τον θάνατό του, οργάνωσε και παρουσιάζει στο Αγρίνιο (αίθουσα τέχνης Νεώριον) μια μοναδική έκθεση με τίτλο “μνήμη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη”. 


Οι φιλότεχνοι έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά τις δημιουργίες έντεκα σημαντικών εικαστικών : Φ. Κόντογλου, Σ. Σόρογκα, Άρ. Κομιανού, Δ. Ταλιάνη, Γ. Κόρδη, Χρ. Μποκόρου, Μ. Σπηλιόπουλου, Τ. Μαντζαβίνου, Χρ. Γαρουφαλή, Κ. Παπανικολάου και Δ. Σεβαστάκη. Έργα εμπνευσμένα είτε από κείμενα (ο Χριστός στο κάστρο, η νοσταλγός, ο έρωτας στα χιόνια, πατέρα στο σπίτι, όνειρο στο κύμα) είτε γενικότερα από το πνεύμα και τη ζωή του Σκιαθίτη συγγραφέα. 




 
Σε αυτό το υψηλού επιπέδου καλλιτεχνικό αντάμωμα, εκτός των έργων, οι παραπάνω εικαστικοί ανιχνεύουν, μέσα από κείμενα, την πλούσια παρακαταθήκη του μεγάλου συγγραφέα. 
Παράλληλα θα παρουσιασθούν επιστολές, σπάνια δημοσιεύματα και άλλα τεκμήρια της εποχής, που αναδεικνύουν τον σεβασμό του ίδιου του Φ. Κόντογλου προς το έργο και την προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη.
Την έκθεση θα προλογίσει ο συγγραφέας Κώστας Λογαράς ο οποίος υπογράφει και το εισαγωγικό κείμενο της συλλεκτικής έκδοσης που θα κυκλοφορήσει με  αφορμή την ξεχωριστή αυτή επετειακή εκδήλωση.

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 15 Δεκεμβρίου.
Στην αίθουσα τέχνης «Νεώριον» (Σπ. Τσικνιά 54, Αγρίνιο)
Επισκέψεις καθημερινά από : 10.00-13.30 και 18.00-21.00 (ανοιχτά : Σάββατο απόγευμα & Κυριακή).
Επισκέψεις σχολείων κατόπιν επικοινωνίας στο τ. 26410.52505

Χορηγοί έκθεσης : “Ανθήρ Α.Ε”, “Γαλλικά-Χαρά Πολίτη” και “φωτιστικά-Σαράκης”.

Ο Παπαδιαµάντης στον καµβά

Εκατό έλληνες εικαστικοί εκθέτουν έργα τους εµπνευσµένα από το σύµπαν και το έργο του σκιαθίτη συγγραφέα

Κανείς δεν θα περίµενε ότι το Ετος Αλέξανδρου Παπαδιαµάντη θα ήταν τόσο δηµιουργικό και θα έδινε αφορµήνα διατυπωθούν τόσο πολλές οπτικές ανάγνωσης του έργου του.

Περίπου 100 εικαστικοί παρουσιάζουν τη δική τους µατιά για τον σκιαθίτη συγγραφέα σε µια έκθεση στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα Μερκούρη» µε τίτλο «Η αλήθεια είναι πάντοτε παράλογος». Οι εικαστικοί εµπνέονται από το πρόσωπο, τη στάση ζωής αλλά κυρίως από το έργο του Παπαδιαµάντη.

Ρωτήσαµε αν η επιβολή ενός θέµατος περιορίζει το έργο του εικαστικού. Σχεδόν όλοι µάς απάντησαν «το αντίθετο, είναι µια πρόκληση γιατί µας αναγκάζει να σκεφτούµε καινούργιες µορφοπλαστικές λύσεις». Οι περισσότεροι είχαν διαβάσει παλαιότερα το έργο του συγγραφέα και αποτύπωσαν στον καµβά την αίσθηση που είχαν διατηρήσει, ενώ άλλοι ξαναδιάβασαν τα διηγήµατά του για να το δουν µε τα µάτια τού σήµερα.
ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με ενδιέφερε η σχέση του µε τη θάλασσα»

«Ζωγράφισα το“Ναυαγίων ναυάγια” χωρίς να έχω διαβάσει προηγουµένως το έργο. Ηθελα να ερµηνεύσω τον τίτλο χωρίς να εµπλακώ στην υπόθεση. Με ενδιέφερε η σχέση του ανθρώπου µε τη θάλασσα, η σχέση µε το ταξίδι. Ζωγράφισα ένα κουτί που στη µια πλευρά του υπάρχει ένα ανθρώπινο κεφάλι που περιέχει ένα σκάφος. Είναι το σκάφος της ζωής µας πάνω στο οποίο φερόµαστε και αγόµαστε στη διάρκειά της.

Μπορεί να το δεις και σαν το σκάφος που έχουµε µέσα µας και πραγµατοποιούµε µε αυτό το εσωτερικό ταξίδι της ψυχής µας. Το σκάφος στηρίζεται πάνω
σε ένα δέντρο, είναι η σύνδεση µε τη γη. Απουσιάζει το χρώµα, είναι φτιαγµένο µε µολύβι, άσπρο - µαύρο, και δίνει πολλές πτυχές του γκρίζου αφήνοντας µια µεταλλική χροιά. Εκ των υστέρων θα ψάξω να διαβάσω το κείµενο για ναδω ποια είναι η διαπραγµάτευση που κάνει ο Αλέξανδρος Παπαδιαµάντης».

ΜΑΡΙΟΣ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
«Είναι µια βραδυφλεγής βόµβα που πρέπει να ανακαλύψεις»

ΜΑΡΙΟΣ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
«Πιστεύω στο “µνηµόνευε ∆ιονύσιο Σολωµό και Αλέξανδρο Παπαδιαµάντη” σε κάθε δυσκολία της ζωής σου, είµαι ένας περιηγητής στα παπαδιαµαντικά λιβάδια. Το έργο του σήµερα µας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουµε µέσα µας. Μπορεί να αποτελέσει µια παρηγοριά. Για µένα αυτή είναι και µια πραγµατική αριστερή στάση. Ο Παπαδιαµάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά µας προσφέρει µια παρηγορητική σκιά. Είναι βαθύς και δύσκολος, όσο κι αν επιφανειακά µοιάζει κατανοητός, γι’ αυτό και τιτλοφόρησα το έργο µου “Το δύσκολο σταυρόλεξο”. Ξε κίνησα από τη φωτογραφία που του έβγαλε ο Παύλος Νιρβάνας, γιατί είναι τόσο φυσικός που δεν έχει καµία σχέση µε το στήσιµο της εποχής. Του έδωσα ως πλαίσιο έναν κάναβο αντίστοιχο µε αυτόν που είχαν οι παλιές φωτογραφικές µηχανές. Τα τετραγωνάκια του σταυρολέξου περιέχουν τα στοιχεία του Παπαδιαµάντη, τα λάβαρα το γράµµα στον πατέρα του, ενώ το κείµενο στη βάση του πίνακα είναι το γράµµα στη µητέρα του, µε την οποία είχε παθολογική αγάπη. Ο Παπαδιαµάντης είναι µια βραδυφλεγής βόµβα, χρειάζεται να τον ανακαλύψεις».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΕΡΡΟΣ
«Εικονίζω το σύµπαν του πάνω σε ένα τραπέζι»

«Ο Παπαδιαµάντης είναι από τους λίγους καλλιτέχνες παγκοσµίως που το έργο του είναι δεµένο µε τη ζωή του: ο µύθος, η ζωή και το έργο του είναι ένα ενιαίο σύµπαν. Ετσι αποφάσισα να εικονίσω αυτό το σύµπαν του συγγραφέα πάνω σε ένα τραπέζι όπου συνυπάρχουν η πραγµατική ζωή του αλλά και οι ήρωες των πεζών του. Υπάρχει το καφενείο του Καχριµάνη όπου σύχναζε, ο ξάδελφός του Μωραϊτίδης και ο φίλος του Παύλος Νιρβάνας, το λιµανάκι της Σκιάθου και το ηλιοβασίλεµα, αλλά και η γυµνή γυναίκα από το “Ονειρο στο κύµα”, η φόνισσα, οι σταχοµαζώχτρες, ο πνιγµένος από το “Ονειρο ταξιδιώτη”, η βάρκα που πρωταγωνιστεί σε πολλά διηγήµατά του, ένα ανθρωπόµορφο δέντρο – η βασιλική δρυς – , τα κεριά και η χριστουγεννιάτικη ατµόσφαιρα, ακόµη και το πατρικό του σπίτι έχω χώσει κάπου. Το έργο δεν κρέµεται στον τοίχο, πατάει στο πάτωµα σαν ένα κανο νικό γραφείο. Ο θεατής καλείται να σκύψει κυριολεκτικά και µεταφορικά πάνω στο έργο του Παπαδιαµάντη και να “διαβάσει” τα όσα συµβαίνουν, όπως ακριβώς θα έκανε και ο αναγνώστης των διηγηµάτων του, ανακαλύπτοντας την περίεργη συνύπαρξη µυθοπλασίας και πραγµατικότητας».
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΣΕΪΚΟΥ
«∆ίνω και εγώ άφεση στη φόνισσα»
«Προσπάθησα να διαβάσω τη “Φόνισσα” µε τη δική µου οπτική. Για µένα η φόνισσα είναι µια γυναίκα που δεν έζησε κανονικά, δεν πρόλαβε να µεγαλώσει σωστά και δεν ωρίµασε ποτέ. Πιστεύω ότι ψυχικά ήταν άρρωστη. Αθώα και τρελή µαζί. Τη βάζω µε ένα λευκό φόρεµα σαν ζουρλοµανδύα να πνίγει ένα κουκλάκι αντί για παιδί. Πίσω της υπάρχει η θάλασσα, ταραγµένη όπως και η ψυχή της. ∆ιαβάζω το τέλος της “Φόνισσας” και νοµίζω ότι ο Παπαδιαµάντης µάς αφήνει να επιλέξουµε εµείς τον χαρακτηρισµό των πράξεών της. Νοµίζω ότι και αυτός τής δίνει άφεση. Και εγώ µαζί».
ΗΩ ΑΓΓΕΛΗ
«Ηθελα να αποδώσω τη λάµψη που αποπνέει το “Αστεράκι”»
«Το έργο µου εµπνέεται από το διήγηµα του Παπαδιαµάντη “Τ’ αστεράκι”, ένα διήγηµα που γράφτηκε σχεδόν πριν από 100 χρόνια (1909). Η Πούλια είναι ένα δροσερό νεαρό κορίτσι που στα µάτια του αφηγητή µοιάζει µε αστεράκι. Μπορεί να µεγαλώνει, να αναλαµβάνει τα βάρη της οικογένειας αλλά εξακολουθεί να λάµπει σαν αστέρι. Ηθελα λοιπόν να αποδώσω τη λάµψη αλλά και την υπαινικτική ατµόσφαιρα και την τρυφερότητα που αποπνέει αυτή η κοπέλα, µέσα στη σκληρότητα της επαρχιακής ζωής».
ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥ
«Η αλήθεια είναι πάντοτε παράλογος: Εικαστικό αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Επιμέλεια Ιρις Κρητικού.

Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» (Ηρακλειδών
66 & Θεσσαλονίκης, μετρό Κεραμεικός). Ως τις 22 Δεκεμβρίου «Πιστεύω στο “µνηµόνευε ∆ιονύσιο Σολωµό και Αλέξανδρο Παπαδιαµάντη” σε κάθε δυσκολία της ζωής σου, είµαι ένας περιηγητής στα παπαδιαµαντικά λιβάδια. Το έργο του σήµερα µας προσφέρει την ευκαιρία να σκύψουµε µέσα µας. Μπορεί να αποτελέσει µια παρηγοριά. Για µένα αυτή είναι και µια πραγµατική αριστερή στάση. Ο Παπαδιαµάντης είναι ένα δέντρο που δεν βγάζει καρπούς αλλά µας προσφέρει µια παρηγορητική σκιά. Είναι βαθύς και δύσκολος, όσο κι αν επιφανειακά µοιάζει κατανοητός, γι’ αυτό και τιτλοφόρησα το έργο µου “Το δύσκολο σταυρόλεξο”. Ξε κίνησα από τη φωτογραφία που του έβγαλε ο Παύλος Νιρβάνας, γιατί είναι τόσο φυσικός που δεν έχει καµία σχέση µε το στήσιµο της εποχής. Του έδωσα ως πλαίσιο έναν κάναβο αντίστοιχο µε αυτόν που είχαν οι παλιές φωτογραφικές µηχανές. Τα τετραγωνάκια του σταυρολέξου περιέχουν τα στοιχεία του Παπαδιαµάντη, τα λάβαρα το γράµµα στον πατέρα του, ενώ το κείµενο στη βάση του πίνακαείναι το γράµµα στη µητέρα του, µε την οποία είχε παθολογική αγάπη. Ο Παπαδιαµάντης είναι µια βραδυφλεγής βόµβα, χρειάζεται να τον ανακαλύψεις».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΕΡΡΟΣ
«Εικονίζω το σύµπαν του πάνω σε ένα τραπέζι»

«Ο Παπαδιαµάντης είναι από τους λίγους καλλιτέχνες παγκοσµίως που το έργο του είναι δεµένο µε τη ζωή του: ο µύθος, η ζωή και το έργο του είναι ένα ενιαίο σύµπαν. Ετσι αποφάσισα να εικονίσω αυτό το σύµπαν του συγγραφέα πάνω σε ένα τραπέζι όπου συνυπάρχουν η πραγµατική ζωή του αλλά και οι ήρωες των πεζών του. Υπάρχει το καφενείο του Καχριµάνη όπου σύχναζε, ο ξάδελφός του Μωραϊτίδης και ο φίλος του Παύλος Νιρβάνας, το λιµανάκι της Σκιάθου και το ηλιοβασίλεµα, αλλά και η γυµνή γυναίκα από το “Ονειρο στο κύµα”, η φόνισσα, οι σταχοµαζώχτρες, ο πνιγµένος από το “Ονειρο ταξιδιώτη”, η βάρκα που πρωταγωνιστεί σε πολλά διηγήµατά του, ένα ανθρωπόµορφο δέντρο – η βασιλική δρυς – , τα κεριά και η χριστουγεννιάτικη ατµόσφαιρα, ακόµη και το πατρικό του σπίτι έχω χώσει κάπου. Το έργο δεν κρέµεται στον τοίχο, πατάει στο πάτωµα σαν ένα κανο νικό γραφείο. Ο θεατής καλείται να σκύψει κυριολεκτικά και µεταφορικά πάνω στο έργο του Παπαδιαµάντη και να “διαβάσει” τα όσα συµβαίνουν, όπως ακριβώς θα έκανε και ο αναγνώστης των διηγηµάτων του, ανακαλύπτοντας την περίεργη συνύπαρξη µυθοπλασίας και πραγµατικότητας».
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΣΕΪΚΟΥ
«∆ίνω και εγώ άφεση στη φόνισσα»

«Προσπάθησα να διαβάσω τη “Φόνισσα” µε τη δική µου οπτική. Για µένα η φόνισσα είναι µια γυναίκα που δεν έζησε κανονικά, δεν πρόλαβε να µεγαλώσει σωστά και δεν ωρίµασε ποτέ. Πιστεύω ότι ψυχικά ήταν άρρωστη. Αθώα και τρελή µαζί. Τη βάζω µε ένα λευκό φόρεµα σαν ζουρλοµανδύα να πνίγει ένα κουκλάκι αντί για παιδί. Πίσω της υπάρχει η θάλασσα, ταραγµένη όπως και η ψυχή της. ∆ιαβάζω το τέλος της “Φόνισσας” και νοµίζω ότι ο Παπαδιαµάντης µάς αφήνει να επιλέξουµε εµείς τον χαρακτηρισµό των πράξεών της. Νοµίζω ότι και αυτός τής δίνει άφεση. Και εγώ µαζί».
HΩ ΑΓΓΕΛΗ
«Ηθελα να αποδώσω τη λάµψη που αποπνέει το “Αστεράκι”»
«Το έργο µου εµπνέεται από το διήγηµα του Παπαδιαµάντη “Τ’ αστεράκι”, ένα διήγηµα που γράφτηκε σχεδόν πριν από 100 χρόνια (1909). Η Πούλια είναι ένα δροσερό νεαρό κορίτσι που στα µάτια του αφηγητή µοιάζει µε αστεράκι. Μπορεί να µεγαλώνει, να αναλαµβάνει τα βάρη της οικογένειας αλλά εξακολουθεί να λάµπει σαν αστέρι. Ηθελα λοιπόν να αποδώσω τη λάµψη αλλά και την υπαινικτική ατµόσφαιρα και την τρυφερότητα που αποπνέει αυτή η κοπέλα, µέσα στη σκληρότητα της επαρχιακής ζωής».
ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΟΥ
«Η αλήθεια είναι πάντοτε παράλογος: Εικαστικό αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη». Επιμέλεια Ιρις Κρητικού.

Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» (Ηρακλειδών
66 & Θεσσαλονίκης, μετρό Κεραμεικός). Ως τις 22 Δεκεμβρίου

Πηγή : ΤΟ ΒΗΜΑ

Αλέ­ξαν­δρος Πα­πα­δια­μά­ντης «Άπα­ντα»

Αλέ­ξαν­δρος Πα­πα­δια­μά­ντης «Άπα­ντα»
Φι­λο­λο­γι­κή ε­πι­μέ­λεια
Ν. Δ. Τρια­ντα­φυλ­λό­που­λος
Έκδο­ση «ΤΟ ΒΗ­ΜΑ βι­βλιο­θή­κη»


Συ­νε­χί­ζου­με τον σχο­λια­σμό των νέων «Απά­ντων» Πα­πα­δια­μά­ντη, που εί­χα­με ξε­κι­νή­σει την προ­η­γού­με­νη Κυ­ρια­κή. Όπως ή­δη α­να­φέ­ρα­με, πρό­κει­ται για μια α­πό τις ση­μα­ντι­κό­τε­ρες σει­ρές, αν ό­χι τη ση­μα­ντι­κό­τε­ρη, εν μέ­σω των σει­ρών, υ­πό μορ­φή βι­βλίω­ν-προ­σφο­ρών, που έ­χει εκ­δώ­σει, μέ­χρι σή­με­ρα, η ε­φη­με­ρί­δα «Το Βή­μα» και τις ο­ποίες φι­λό­δο­ξα α­πο­κα­λεί «Βι­βλιο­θή­κη». Θυ­μί­ζου­με ό­τι αυ­τή η δε­κα­πε­ντά­το­μη σει­ρά προέ­κυ­ψε ως πα­ρά­γω­γο α­πό την πε­ντά­το­μη κρι­τι­κή έκ­δο­ση των «Απά­ντων» του εκ­δο­τι­κού οί­κου «Δό­μος». Πα­λαιό ό­νει­ρο του εκ­δό­τη Δη­μή­τρη Μαυ­ρό­που­λου και του ε­πι­με­λη­τή Ν. Δ. Τρια­ντα­φυλ­λό­που­λου ή­ταν η έκ­δο­ση της χρη­στι­κής έκ­δο­σης των «Απά­ντων». Ένα ό­νει­ρο θε­ρι­νής νυ­κτός, δε­δο­μέ­νου ό­τι την κρι­τι­κή έκ­δο­ση εί­χαν αρ­χί­σει να την ε­τοι­μά­ζουν α­πό το 1979 και για την ο­λο­κλή­ρω­σή της α­παι­τή­θη­κε κο­ντά μια δε­κα­ε­τία. Κι ό­μως, χά­ρις στο νέο εκ­δό­τη, μέ­σα στο ε­ορ­τα­στι­κό του Πα­πα­δια­μά­ντη έ­α­ρ, το ό­νει­ρό τους με­τα­μορ­φώ­θη­κε σε ο­νει­ρε­μέ­νο θε­ρι­νό α­νά­γνω­σμα για χι­λιά­δες Έλλη­νες. Σύμ­φω­να με τον ε­πι­με­λη­τή και πρώ­τον τη τά­ξει πα­πα­δια­μα­ντο­λό­γο, η εν λό­γω έκ­δο­ση α­ξιο­λο­γεί­ται ως η ση­μα­ντι­κό­τε­ρη προ­σφο­ρά στη μνή­μη του Πα­πα­δια­μά­ντη για τα ε­κα­τό χρό­νια α­πό το θά­να­τό του. Δια­πί­στω­ση που συ­νι­στά μέ­γα έ­παι­νο για την ε­φη­με­ρί­δα, η ο­ποία εί­χε την ι­δέα και βε­βαίως, διέ­θε­τε τα μέ­σα για την υ­λο­ποίη­σή της, αλ­λά, άρ­ρη­τα, και ψό­γο για τους εκ­δο­τι­κούς οί­κους, που δεν έ­πρα­ξαν τα κα­τά δύ­να­μη και πε­ριο­ρί­στη­καν σε ε­πα­νεκ­δό­σεις ή και εκ του προ­χεί­ρου, αν­θο­λο­γίες διη­γη­μά­των. Με αυ­τά ως προοί­μιο, συ­νε­χί­ζου­με τον σχο­λια­σμό α­πό το ση­μείο που τον εί­χα­με α­φή­σει, δη­λα­δή την προ­σθή­κη Προ­λο­γι­κού Ση­μειώ­μα­τος σε κά­θε τό­μο και Επί­με­τρου στο συ­νο­λι­κό έρ­γο.
Πρό­λο­γοι και ε­πί­λο­γος α­πο­τε­λούν έ­να σύ­νο­λο δε­καέ­ξι κει­μέ­νων, ε­νώ οι συγ­γρα­φείς τους συ­νι­στούν μια μι­κρό­τε­ρη, δε­κα­με­λή ο­μά­δα, κα­θώς ο ε­πι­με­λη­τής α­να­λαμ­βά­νει τρεις προ­λό­γους και τέσ­σε­ρις συ­νερ­γά­τες α­πό δυο. Πρό­κει­ται για συ­στη­μα­τι­κούς με­λε­τη­τές του Πα­πα­δια­μά­ντη, αλ­λά και για συγ­γρα­φείς μίας ή δύο σχε­τι­κών με­λε­τών, α­κό­μη και κα­μίας. Ωστό­σο, εί­ναι οι ε­παγ­γελ­μα­τι­κές και λοι­πές ι­διό­τη­τές τους, αυ­τές που τους κα­θι­στούν κα­τάλ­λη­λους για τη συγ­γρα­φή ε­νός πα­ρό­μοιου κει­μέ­νου, το ο­ποίο α­πευ­θύ­νε­ται στο πλα­τύ κοι­νό. Επτά α­πό αυ­τούς θή­τευ­σαν ή και θη­τεύουν στη Δευ­τε­ρο­βάθ­μια Εκπαί­δευ­ση. Δύο, μά­λι­στα, εί­ναι εν ε­νερ­γεία σχο­λι­κοί σύμ­βου­λοι. Ο έ­νας εξ αυ­τών τυγ­χά­νει μέ­λος της ο­μά­δας συγ­γρα­φής του βι­βλίου «Νε­ο­ελ­λη­νι­κή Λο­γο­τε­χνία» για την Τρί­τη Λυ­κείου, στο ο­ποίο ο Πα­πα­δια­μά­ντης συ­νι­στά τη μια α­πό τις ε­πτά κύ­ριες ε­νό­τη­τες. Πέ­ντε εί­ναι ποιη­τές. Δύο εί­ναι βρα­βευ­μέ­νοι διη­γη­μα­το­γρά­φοι. Δύο εί­ναι θε­ο­λό­γοι. Δυο εί­ναι εκ­δό­τες του Πα­πα­δια­μά­ντη, ο έ­νας της μη­τρι­κής έκ­δο­σης. Σχε­δόν ό­λοι α­πο­λαμ­βά­νουν υ­πό­λη­ψης έ­γκρι­του δο­κι­μιο­γρά­φου. Προ­φα­νώς, ό­πως συμ­βαί­νει κα­τά κα­νό­να σή­με­ρα με τους πνευ­μα­τι­κούς αν­θρώ­πους, οι συγ­γρα­φείς των κει­μέ­νων έ­χουν πε­ρισ­σό­τε­ρες της μίας ι­διό­τη­τες. Γε­γο­νός που θα πρέ­πει να λει­τούρ­γη­σε κα­θο­ρι­στι­κά στην ε­πι­λο­γή τους α­πό τον ε­πι­με­λη­τή. Από την άλ­λη, αυ­τό, α­κρι­βώς, με­γε­θύ­νει τις προσ­δο­κίες για έ­να ό­χι συμ­βα­τι­κό κεί­με­νο, αλ­λά για έ­ναν πρό­λο­γο, που θα πα­ρα­κι­νεί ε­κεί­νον, που δεν γνω­ρί­ζει κα­λά ή και κα­θό­λου τον Πα­πα­δια­μά­ντη, να ξε­κι­νή­σει την α­νά­γνω­ση ε­νός τό­μου. Ταυ­τό­χρο­να, ό­μως, ο κά­θε πρό­λο­γος έ­χει και ει­δι­κό­τε­ρο, διτ­τό στό­χο. Αφε­νός μεν θα πρέ­πει να προϊδεά­ζει για το κύ­ριο μέ­ρος του συ­γκε­κρι­μέ­νου τό­μου και α­φε­τέ­ρου να λει­τουρ­γεί ως υ­πο­κα­τά­στα­το του φι­λο­λο­γι­κού σχο­λια­σμού της μη­τρι­κής έκ­δο­σης, ο ο­ποίος α­φαι­ρέ­θη­κε χά­ριν ευ­χρη­στίας.
Η πα­ρου­σία­ση μιας συ­να­γω­γής κει­μέ­νων εί­ναι πά­ντο­τε δυ­σχε­ρής, πό­σω μάλ­λον ό­ταν πρό­κει­ται για προ­λό­γους ε­πι­μέ­ρους τμη­μά­των συ­γκε­κρι­μέ­νου έρ­γου. Προς διευ­κό­λυν­ση, α­κο­λου­θού­με τον υ­πάρ­χο­ντα χω­ρι­σμό των τό­μων σε ε­κτε­νή πε­ζά, διη­γή­μα­τα, ποιη­τι­κά και μη λο­γο­τε­χνι­κά κεί­με­να. Ορι­σμέ­νοι προ­λο­γι­στές (συ­νο­λι­κά τρεις), ό­πως ε­πί­σης ο ε­πι­λο­γι­στής, τιτ­λο­φο­ρούν ό­λα ή κά­ποια α­πό τα κεί­με­νά τους, δί­νο­ντάς έ­τσι σε έ­ξι κεί­με­να την υ­πό­στα­ση αυ­το­τε­λούς άρ­θρου, ε­νώ οι υ­πό­λοι­ποι αρ­κού­νται στον τίτ­λο του Προ­λο­γι­κού Ση­μειώ­μα­τος. Μια πρώ­τη ε­νό­τη­τα α­πο­τε­λούν οι πρό­λο­γοι των πέ­ντε πρώ­των τό­μων με τα ε­κτε­νή πε­ζά. Τους προ­λό­γους των τριών εξ αυ­τών, ε­κεί­νους με πε­ριτ­τό αύ­ξο­ντα α­ριθ­μό, γρά­φει ο ε­πι­με­λη­τής («Η Φό­νισ­σα»-«Χρή­στος Μη­λιό­νης», «Οι Έμπο­ροι των Εθνών», «Η Γυ­φτο­πού­λα»). Του δεύ­τε­ρου («Τα Ρό­δι­ν’ α­κρο­γιά­λια»-«Βαρ­διά­νος στα σπόρ­κα»), τον α­να­λαμ­βά­νει ο Λου­κάς Κού­σου­λας, τρό­πον τι­νά δι­καιω­μα­τι­κά, α­φού, ή­δη α­πό το Πρώ­το Συ­νέ­δριο Πα­πα­δια­μά­ντη, το 1991, τον α­πα­σχο­λεί ο πρό­λο­γος στα «Ρό­δι­ν’ α­κρο­γιά­λια». Ενώ, του τέ­ταρ­του, για το πρώ­το μυ­θι­στό­ρη­μα του Πα­πα­δια­μά­ντη, «Η Με­τα­νά­στις», τον ε­πω­μί­ζε­ται ο Δη­μή­τρης Κο­σμό­που­λος. Και οι τρεις προσ­διο­ρί­ζουν το χρό­νο γρα­φής των πε­ζών, σχο­λιά­ζουν το λο­γο­τε­χνι­κό εί­δος στο ο­ποίο α­νή­κουν και συ­νο­ψί­ζουν την υ­πό­θε­ση, εν­θέ­το­ντας πα­ρα­θέ­μα­τα. Εδώ, αλ­λά και γε­νι­κό­τε­ρα στους προ­λό­γους, λό­γω με­ρι­κής α­να­τρο­πής της χρο­νο­λο­γι­κής σει­ράς κα­τά την πα­ρά­τα­ξη των πε­ζών, πα­ρα­τη­ρού­νται ε­πι­κα­λύ­ψεις. Στους δυο προ­λό­γους, του Κού­σου­λα και του Κο­σμό­που­λου, ο σχο­λια­σμός μύ­θου και η­ρώων α­πο­τε­λεί το κυ­ρίως θέ­μα. Αντι­θέ­τως, ο Τρια­ντα­φυλ­λό­που­λος δί­νει βά­ρος στην πρόσ­λη­ψη του έρ­γου, πα­ρα­θέ­το­ντας σχε­τι­κά στοι­χεία.
Κα­λή ι­δέα, την ο­ποία μό­νο έ­νας προ­λο­γι­στής με γνώ­ση του θέ­μα­τος μπο­ρεί να πραγ­μα­τώ­σει. Θα α­να­με­νό­ταν, ω­στό­σο, να ε­πι­λέ­ξει τις ση­μα­ντι­κό­τε­ρες με­λέ­τες, δί­νο­ντας προ­σι­τές σε έ­να ευ­ρύ­τε­ρο κοι­νό και με κά­ποια πλη­ρό­τη­τα πα­ρα­πο­μπές. Για πα­ρά­δειγ­μα, το “δο­κί­μιο” του Κω­στή Μπα­στιά «Ο Πα­πα­δια­μά­ντης» εί­ναι μεν α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κό του 1962, που εκ­δό­θη­κε, αλ­λά δεν εί­ναι το μό­νο, ώ­στε να α­να­φέ­ρε­ται και στα τέσ­σε­ρα πε­ζά ως η βα­σι­κή πα­ρα­πο­μπή και μά­λι­στα, σε έ­να εξ αυ­τών, τους «Εμπό­ρους των Εθνών», η α­να­σκευή ά­πο­ψης του Μπα­στιά να κα­τα­λαμ­βά­νει σχε­δόν το έ­να τρί­το του προ­λό­γου. Μάλ­λον ο προ­λο­γι­στής πα­ρα­σύ­ρε­ται α­πό τον πρό­λο­γο της ε­πα­νέκ­δο­σης του βι­βλίου του Μπα­στιά, που, ό­πως έ­χει ε­ξαγ­γελ­θεί, ε­τοι­μά­ζει εκ πα­ραλ­λή­λου. Πα­ρα­σύ­ρε­ται, ό­μως, και α­πό το ευ­ρύ γνω­στι­κό του πε­δίο, θεω­ρώ­ντας ως αυ­το­νό­η­τα πρό­σω­πα και έ­ντυ­πα. Λ.χ., σχο­λιά­ζο­ντας τη «Φό­νισ­σα», α­να­φέ­ρει πα­ρα­τή­ρη­ση του Β. Ν. Μπό­νου, ά­νευ λοι­πών στοι­χείων. Πό­σοι, ό­μως, γνω­ρί­ζουν τον ευ­βοέα ποιη­τή και την ε­να­σχό­λη­σή του με τον σκια­θί­τη γεί­το­νά του; Κα­τά τα άλ­λα, στις τρεις, ό­λες κι ό­λες, πα­ρα­πο­μπές, που δί­νει γι’ αυ­τό το ση­μα­ντι­κό πε­ζό, συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει άρ­θρο σε α­ξιό­λο­γο μεν αλ­λά μι­κρής εμ­βέ­λειας εκ­κλη­σια­στι­κό πε­ριο­δι­κό. Ενώ, για τη «Γυ­φτο­πού­λα», πα­ρα­πέ­μπει σε με­λέ­τη­μά του, δί­νο­ντας ως πη­γή ε­ξαν­τλη­μέ­νο βι­βλίο του 1992, πα­ρό­τι α­κέ­ραιο το κεί­με­νο έ­χει α­να­δη­μο­σιευ­τεί, του­λά­χι­στον άλ­λες δύο φο­ρές, σε βι­βλία της τε­λευ­ταίας ε­ξα­ε­τίας. Πα­ρα­σύ­ρε­ται, ε­πί­σης, α­πό τον οί­στρο του, κα­τα­λή­γο­ντας έ­ναν εκ των προ­λό­γων με το ρη­το­ρι­κό αλ­λά σκο­τει­νό για τους πολ­λούς ε­ρώ­τη­μα: «Ο Πα­πα­δια­μά­ντης ού­τε αν­θελ­λη­νι­κός ή­ταν ού­τε α­νελ­λή­νι­στος – μα τι λέω τώ­ρα;» Πράγ­μα­τι, τι λέει;, α­πο­ρεί και ο δύ­σμοι­ρος α­να­γνώ­στης, ποιος και πό­τε α­πο­κά­λε­σε τον Πα­πα­δια­μά­ντη αν­θελ­λη­νι­κό και α­νελ­λή­νι­στο;
Από την άλ­λη, α­ξιο­ση­μείω­τες εί­ναι οι α­σα­φείς εκ­φρά­σεις στον πρό­λο­γο του πρώ­του τό­μου της σει­ράς, στις ο­ποίες α­να­γκά­ζε­ται να κα­τα­φύ­γει αυ­τός ο α­κρι­βο­λό­γος φι­λό­λο­γος: «Οι αυ­το­τε­λείς εκ­δό­σεις της Φό­νισ­σας εί­ναι πά­μπολ­λες...Το πλή­θος των εκ­δό­σεων, που μάλ­λον δεν έ­χουν κα­τα­γρα­φεί, το α­ντα­γω­νί­ζο­νται οι α­πει­ρά­ριθ­μες και ε­πί­σης βι­βλιο­γρα­φι­κά α­νυ­πό­τα­κτες με­λέ­τες...» Κι αυ­τό, λό­γω α­που­σίας Βι­βλιο­γρα­φίας Πα­πα­δια­μά­ντη. Αυ­τό το “μέ­γα κα­λό και πρώ­το στη φι­λο­λο­γία”, που ο ί­διος στον “ει­κο­σι­πε­ντά­χρο­νο πλου­ν” του δεν θεώ­ρη­σε ως πρώ­το μέ­λη­μα. Και κα­λά ως πρώ­το μέ­λη­μα, αλ­λά για­τί ό­χι ως δεύ­τε­ρο, υ­πό τη μορ­φή προ­τρο­πής προς νεό­τε­ρους, α­πο­τε­λε­σμα­τι­κής χά­ρις στο γό­η­τρο που, ε­δώ και χρό­νια, α­πο­λαμ­βά­νει; Πι­στεύου­με ό­τι τη μομ­φή για τη μη κα­τάρ­τι­ση Βι­βλιο­γρα­φίας κα­τά την με­τα­πο­λι­τευ­τι­κή τρια­κο­ντα­πε­ντα­ε­τία την μοι­ρά­ζε­ται δι­καιω­μα­τι­κά με τους δυο τρεις πα­πα­δια­μα­ντο­λό­γους, που κα­τεί­χαν ή κα­τέ­χουν πα­νε­πι­στη­μια­κούς θώ­κους.
Ερχό­μα­στε στη δεύ­τε­ρη ε­νό­τη­τα, αυ­τή των διη­γη­μά­των, που συ­γκε­ντρώ­νο­νται στους ο­κτώ ε­πό­με­νους τό­μους (6-13). Πρό­κει­ται για 167 διη­γή­μα­τα, στα ο­ποία συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νε­ται και το προ διε­τίας ε­ντο­πι­σθέν. Μα­ζί με τα δυο “κοι­νω­νι­κά μυ­θι­στο­ρή­μα­τα” («Η Φό­νισ­σα» και «Τα Ρο­δι­ν’ α­κρο­γιά­λια) και τα δυο ε­κτε­νή πε­ζά αλ­λά ό­χι μυ­θι­στο­ρή­μα­τα («Χρή­στος Μη­λιό­νης» και «Βαρ­διά­νος στα σπόρ­κα») φθά­νουν τα 171 και α­πο­τε­λούν το διη­γη­μα­τι­κό σώ­μα του Πα­πα­δια­μά­ντη. Κα­τά το μοί­ρα­σμα σε τό­μους, ρυθ­μι­στι­κός πα­ρά­γων στά­θη­κε η α­νά­γκη πα­ρα­πλή­σιου α­ριθ­μού σε­λί­δων α­νά τό­μο. Εί­ναι, ω­στό­σο, εμ­φα­νές, ό­τι υ­πήρ­χε η δυ­να­τό­τη­τα να δια­τη­ρη­θούν ο­ρι­σμέ­νες του­λά­χι­στον χρο­νο­λο­γι­κές ε­νό­τη­τες, ό­πως δη­μιουρ­γού­νται α­πό την πα­ρά­τα­ξη των κει­μέ­νων. Το πα­ρά­δο­ξο εί­ναι ό­τι η δια­τά­ρα­ξή τους φαί­νε­ται να μην γί­νε­ται α­ντι­λη­πτή α­πό ο­ρι­σμέ­νους προ­λο­γι­στές, ε­νώ, α­ντι­θέ­τως, σε μια πε­ρί­πτω­ση, γί­νε­ται κα­τά α­παί­τη­σή του.
Ανα­λυ­τι­κό­τε­ρα, στον έ­κτο τό­μο συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νο­νται τα 17 διη­γή­μα­τα της πε­ριό­δου Χρι­στού­γεν­να 1887-Χρι­στού­γεν­να 1891, στον ε­πό­με­νο τα ε­πτά α­πό τα ο­κτώ διη­γή­μα­τα του 1892. Ενώ, στον με­θε­πό­με­νο, σύμ­φω­να με τον προ­λο­γι­στή, Σταύ­ρο Ζου­μπου­λά­κη, δε­κα­τέσ­σε­ρα, δη­μο­σιευ­μέ­να α­πό τα τέ­λη του 1893 ως την 1 Ια­νουα­ρίου 1896. Άρα, εί­τε έ­χου­με κε­νό γρα­φής εί­τε πα­ρά­λει­ψη διη­γη­μά­των. Τί­πο­τα α­πό τα δύο. Στον τό­μο, συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νε­ται το χρι­στου­γεν­νιά­τι­κο του 1892, «Οι ε­λα­φροΐσκιω­τοι», που πε­ρίσ­σε­ψε α­πό τον προ­η­γού­με­νο, κα­θώς και τα δύο των πρώ­των μη­νών του 1893. Ο γρά­φων μάλ­λον πρό­σε­ξε μό­νο το προ­τασ­σό­με­νο διή­γη­μα, ό­που και τον πα­ρέ­συ­ρε η δια­φο­ρά στις η­με­ρο­μη­νίες γρα­φής και πρώ­της δη­μο­σίευ­σης. Πα­ρο­μοίως, ο προ­λο­γι­στής του δω­δέ­κα­του τό­μου, Τα­σού­λα Κα­ρα­γεωρ­γίου, δια­τεί­νε­ται ό­τι τα 30 διη­γή­μα­τα του τό­μου εί­ναι δη­μο­σιευ­μέ­να την πε­ρίο­δο 1907-1912, ε­νώ τα δυο πρώ­τα δη­μο­σιεύ­τη­καν Δε­κέμ­βριο 1906. Αντι­θέ­τως, ο προ­λο­γι­στής του έ­να­του τό­μου, Στέ­λιος Πα­πα­θα­να­σίου, για να υ­πο­στη­ρί­ξει τα συ­μπε­ρά­σμα­τά του πα­ρεμ­βαί­νει σε βά­ρος της χρο­νο­λο­γι­κής ε­νό­τη­τας. Ο συ­γκε­κρι­μέ­νος τό­μος, με δυο ε­πι­πλέ­ον διη­γή­μα­τα, θα κά­λυ­πτε α­κέ­ραια τα έ­τη 1896 έως και 1900. Εξαι­ρού­νται, ό­μως, το πρώ­το διή­γη­μα του 1896 και το τε­λευ­ταίο του 1900. Έτσι, προ­κύ­πτει έ­νας τό­μος, ό­που το πρώ­το διή­γη­μα εί­ναι «Ο Ξε­πε­σμέ­νος Δερ­βί­σης» και το τε­λευ­ταίο, «Ο Γεί­το­νας με το λα­γού­το». Σε αυ­τήν τη διά­τα­ξη, στη­ρί­ζει ο Πα­πα­θα­να­σίου τον πρό­λο­γό του, ε­ξαί­ρο­ντας το πρώ­το ως το κα­λύ­τε­ρο των α­θη­ναϊκών και υ­πο­βι­βά­ζο­ντας το τε­λευ­ταίο. Επι­προ­σθέ­τως, το τε­λευ­ταίο του 1900, «Η Φαρ­μα­κο­λύ­τρια», ως ε­ναρ­κτή­ριο του ε­πό­με­νου τό­μου, το κα­θι­στά α­κρο­γω­νιαίο λί­θο του δεύ­τε­ρου προ­λό­γου, που συγ­γρά­φει.
Και μό­νο αυ­τά τα πα­ρα­δείγ­μα­τα δεί­χνουν ό­τι τα συ­γκε­κρι­μέ­να διη­γή­μα­τα ε­νός τό­μου δεν εί­ναι το κυ­ρίως θέ­μα των προ­λό­γων. Αντί για το corpus των διη­γη­μά­των, που κλή­θη­κε έ­κα­στος να πα­ρου­σιά­σει, οι πε­ρισ­σό­τε­ροι σχο­λιά­ζουν έ­να διή­γη­μα, κά­νο­ντας α­να­φο­ρά, δί­κην πα­ρα­δείγ­μα­τος, σε δυο-τρία α­πό τα υ­πό­λοι­πα ή και σε διη­γή­μα­τα άλ­λων τό­μων, ό­ταν τα λοι­πά διη­γή­μα­τα του τό­μου δεν ται­ριά­ζουν με τις προ­τι­μή­σεις τους. Κα­τά κα­νό­να, προ­βάλ­λουν το διή­γη­μα, με το ο­ποίο τιτ­λο­φο­ρεί­ται ο τό­μος. Κι αυ­τό ό­χι ως α­ντι­προ­σω­πευ­τι­κό της ο­μά­δας, αλ­λά ως το, κα­τά τη γνώ­μη τους, κο­ρυ­φαίο. Άλλω­στε, πι­θα­νώς, με βά­ση τις προ­τι­μή­σεις τους και με τη σύμ­φω­νη γνώ­μη του ε­πι­με­λη­τή, να έ­γι­νε η ε­πι­λο­γή του. Όπως και να έ­χει, θυ­μί­ζουν τον Λά­κη Προ­γκί­δη, αν δεν πα­τούν στα βή­μα­τά του, ο ο­ποίος α­να­κή­ρυ­ξε τον Πα­πα­δια­μά­ντη μυ­θι­στο­ριο­γρά­φο ε­φά­μιλ­λο των Ευ­ρω­παίων με βά­ση έ­να και μο­να­δι­κό διή­γη­μα. Ακό­μη, ό­μως, και τρεις εξ αυ­τών, που θεω­ρούν ό­τι ε­πι­βάλ­λε­ται να σχο­λιά­σουν πε­ρισ­σό­τε­ρα και λει­τουρ­γώ­ντας ως φι­λό­τι­μοι βι­βλιο­πα­ρου­σια­στές, γρά­φουν α­πό μια φρά­ση για με­ρι­κά α­κό­μη, τα α­ντι­με­τω­πί­ζουν με­μο­νω­μέ­να, σκια­γρα­φώ­ντας την υ­πό­θε­ση ε­νός ε­κά­στου.
Ού­τε καν τους ε­νο­ποιη­τι­κούς δε­σμούς, που προ­κύ­πτουν α­πό την πα­ρά­τα­ξη των διη­γη­μά­των κα­τά τη χρο­νο­λο­γι­κή σει­ρά της πρώ­της δη­μο­σίευ­σης, φαί­νε­ται να λαμ­βά­νουν υ­πό­ψη. Εκτός κι αν τους πα­ρα­κά­μπτουν σκο­πί­μως. Πα­ρά­δειγ­μα, ο έ­κτος τό­μος, ό­που, α­πό τα 17 διη­γή­μα­τα, τα 11 εί­ναι ε­ορ­τα­στι­κά, και ο ό­γδοος, με 8 ε­ορ­τα­στι­κά διη­γή­μα­τα α­πό τα 14. Αυ­τόν τον εμ­φα­νή συν­δε­τι­κό ι­στό, οι δυο προ­λο­γι­στές, ο Άγγε­λος Μα­ντάς και ο Ζου­μπου­λά­κης, δεν τον σχο­λιά­ζουν. Αντ’ αυ­τού, α­να­πτύσ­σουν θέ­μα­τα, που δεί­χνουν να συν­δέ­ο­νται με τα προ­σω­πι­κά τους εν­δια­φέ­ρο­ντα. Ο πρώ­τος δεν α­να­φέ­ρε­ται σε κα­νέ­να ε­ορ­τα­στι­κό διή­γη­μα, ού­τε καν σε ε­κεί­νο του τίτ­λου, «Η Στα­χο­μα­ζώ­χτρα», αλ­λά ε­πι­λέ­γει ως κυ­ρίως θέ­μα έ­να α­πό τα πέ­ντε υ­πο­λει­πό­με­να, «Η Μαυ­ρο­μα­ντη­λού», που τον α­πα­σχο­λεί ε­δώ και χρό­νια, κα­θώς α­πο­τέ­λε­σε μι­κρό ο­λί­σθη­μα της δι­δα­κτο­ρι­κής του δια­τρι­βής. Ο δεύ­τε­ρος ε­πι­κε­ντρώ­νε­ται μεν σε έ­να ε­ορ­τα­στι­κό, το «Λα­μπριά­τι­κος ψάλ­της», αλ­λά δεν τον ελ­κύει αυ­τό κα­θ’ αυ­τό το διή­γη­μα ή, έ­στω, το πο­λυ­συ­ζη­τη­μέ­νο προοί­μιο. Ακό­μη και την η­με­ρο­μη­νία πρώ­της δη­μο­σίευ­σής του φαί­νε­ται να τη λη­σμο­νεί. Ο λό­γος εί­ναι πρό­σφα­το φι­λο­λο­γι­κό εύ­ρη­μα, για το ο­ποίο ο εν­θου­σια­σμός του εί­ναι α­κό­μη με­γα­λύ­τε­ρος, κα­θώς η α­να­κοί­νω­σή του έ­γι­νε στο πε­ριο­δι­κό, που ο ί­διος διευ­θύ­νει.
Πα­ρε­μπι­πτό­ντως, εί­ναι α­ξιο­ση­μείω­το, ό­τι, στα δε­καέ­ξι συ­νο­λι­κά έν­θε­τα κεί­με­να, σε κα­νέ­να δεν α­να­φέ­ρε­ται, ού­τε ως πλη­ρο­φο­ρία, ό­τι ο Πα­πα­δια­μά­ντης έ­γρα­ψε ε­ορ­τα­στι­κά διη­γή­μα­τα ή, α­κρι­βέ­στε­ρα, ό­τι, με αυ­τά ξε­κί­νη­σε και με αυ­τά πο­ρεύ­τη­κε μέ­χρι σχε­δόν το τέ­λος του 19ου αι. Δη­λα­δή, μια με­γά­λη πε­ρίο­δο, που α­ντι­στοι­χεί στα δύο τρί­τα του συγ­γρα­φι­κού του βίου. Επί­σης, κα­νέ­νας τό­μος δεν τιτ­λο­φο­ρεί­ται με τίτ­λο ε­ορ­τα­στι­κού, πλην του έ­κτου, «Η Στα­χο­μα­ζώ­χτρα και άλ­λα διη­γή­μα­τα», στη ε­πι­λο­γή του ο­ποίου, ό­μως, θα πρέ­πει να βά­ρυ­νε η κοι­νω­νιο­λο­γι­κή συ­νι­στώ­σα...
Συ­νέ­χεια και Τέ­λος την ε­πό­με­νη Κυ­ρια­κή.

Μ. Θε­ο­δο­σο­πού­λου


Λε­ζά­ντα φω­το­γρα­φίας: Πορ­τραί­το (ξυ­λο­γρα­φία) του Πα­πα­δια­μά­ντη, το πρώ­το (1941) α­πό τα δύο, που φι­λο­τέ­χνη­σε ο χα­ρά­κτης Α. Τάσ­σος.

Δη­μο­σιεύ­θη­κε στην ε­φη­με­ρί­δα "Η Επο­χή" στις 4/12/2011.
 

O Παπαδιαμάντης από τον π. Ανανία Κουστένη.

O Παπαδιαμάντης από τον π. Ανανία Κουστένη.
Παπαδιαμάντης εαρινός και αναστάσιμος.
Με τρεις καινοτομίες, συνεχίζεται δυναμικά και τη νέα τηλεοπτική περίοδο το Άξιον Εστί.
Η έγκυρη εκπομπή της ΕΤ3 για το βιβλίο, με την υποστήριξη μιας ομάδας εξειδικευμένων συνεργατών, ταξιδεύει φέτος σε όλη την Ελλάδα, καθιερώνει θεματικούς κύκλους που εξετάζουν επίκαιρα κοινωνικά, ιστορικά ή ανθρωποκεντρικά θέματα και δίνει βήμα στον αναγνώστη, ο οποίος παρουσιάζει ένα βιβλίο, σχολιάζει και απευθύνει ερωτήματα στο συγγραφέα του.

Σκηνοθέτης: Τάκης Παπαγιαννίδης
Αρχισυνταξία: Χριστίνα Οικονομίδου
Διεύθυνση Παραγωγής: Θεοδώρα Γρηγόρη
Παρουσιαστής: Βασίλης Βασιλικός

Εκδήλωση της Ιεράς Συνόδου για τον Αλ.Παπαδιαμάντη

Εκ της Γραμματείας της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος
Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την αιγίδα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου, διοργανώνει Ημερίδα επ’ ευκαιρία της συμπληρώσεως εκατό (100) χρόνων από την κοίμηση του μεγάλου μας λογοτέχνη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.

Η Ημερίδα θα γίνει το Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011 στην αίθουσα της Παλαιάς Βουλής (οδός Σταδίου) και θα έχει ως θέμα
«Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ»

Φορέας διοργανώσεως της Ημερίδας είναι η Ειδική Συνοδική Επιτροπή Πολιτιστικής Ταυτότητος με Πρόεδρο τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιο.

Το Πρόγραμμα της Ημερίδος έχει ως εξής :

Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011
10:00 Έναρξη - Χαιρετισμός του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δημητριάδος και Αλμυρού
κ. Ιγνατίου, Προέδρου της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος
- Μήνυμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου
ΟΜΙΛΗΤΕΣ
1η ΕΝΟΤΗΤΑ
ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
Προεδρεύων ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος

10:45 1η Εισήγηση
Θέμα : «Η αψευδής γλώσσα η τα θαμνώδη ρήματα. Κοινωνία, γλώσσα και τέχνη στον Παπαδιαμάντη»
Εισηγητής : κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΣ, Ποιητής - Δοκιμιογράφος
11:15 2η Εισήγηση
Θέμα : «Η μετάφραση του βίου του Χριστιανισμού του Φρειδερίκου Φάρραρ από τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη»
Εισηγητής : κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, Φιλόλογος - Συγγραφεύς, Επιμελητής των ΑΠΑΝΤΩΝ του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη
11:45 3η Εισήγηση
Θέμα : «Οι διορθώσεις του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στα εκκλησιαστικά λειτουργικά βιβλία»
Εισηγητής : κ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ Α.Ε. ΚΑΛΟΣΠΥΡΟΣ, Ε.Κ. Πανεπιστημίου Αθηνών/Τμήμα Μ.Ι.Θ.Ε.

12:10 - 12:30 Διάλειμμα
2η ΕΝΟΤΗΤΑ
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ
Προεδρεύων ο κ. Παναγιώτης Δ. Μαστροδημήτρης, Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
12:30 4η Εισήγηση
Θέμα : «Η ορθόδοξη πνευματικότητα και ο Παπαδιαμάντης»
Εισηγητής : ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ
13:00 5η Εισήγηση
Θέμα : «Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και η κολλυβαδική θεώρηση της ελληνικής λαϊκής λατρείας»
Εισηγητής : κ. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ,Αναπληρωτής Καθηγητής Λαογραφίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης

3η ΕΝΟΤΗΤΑ
ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΣ
Προεδρεύων Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
13:20 6η Εισήγηση
Θέμα : «Ανάμεσα στο χείλος της κολάσεως και στα χέρια του ζωντανού Θεού. Από τον Ρωμανό τον Μελωδό στο ηδύμολπο τρυγόνι της Σκιάθου»
Εισηγητής : κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Δ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ, Πρώην Καθηγητής Πανεπιστημίου Κύπρου
13:45 Συζήτηση - Κλείσιμο της Ημερίδος από τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιον, Πρόεδρον της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Πολιτιστικής Ταυτότητος.

ΕΤΑΙΡΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ - ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΗΠΕΙΡΟΥ - ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Π Ρ Ο Σ Κ Λ Η Σ Η
Σας προσκαλούμε να παραστείτε στην εκδήλωση
Σήματα κοινωνικοπολιτικής ομολογίας Παπαδιαμάντης - Ελύτης
(για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του πρώτου και από τη γέννηση του δευτέρου)
που πραγματοποιείται στην αίθουσα Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος της Ζωσιμαίας Ακαδημίας
την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 11:00 π.μ.

Με τιμή
Η Πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών
και Συγγραφέων Ηπείρου
ΑΝΝΑ ΔΕΡΕΚΑ

Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α
Προσφωνείη Άννα Δερέκα, Πρόεδρος της Εταιρίας Λογοτεχνών και Συγγραφέων Ηπείρου
Ομιλούνο Μιχάλης Σπέγγος, Συγγραφέας με θέμα: Η πολιτική διάσταση στο λόγο του Παπαδιαμάντη
η Λένα Γιωβάννη Γκίκα, Φιλόλογος με θέμα: Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Η Φόνισσα
Άτη, Ύβρις, Νέμεσις
ο Γιάννης Μότσιος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με θέμα: Ιδεολογικές διαφοροποιήσεις στο ποιητικό έργο του Οδυσσέα Ελύτη

Προλογίζει - συντονίζει ο Χαράλαμπτος Νούτσος, καθηγητής ιστορίας και κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης, Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Θεατρικό Αναλόγιο
από τη Φόνισσα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: Πόλυ Ανδρεάδη
από το Εν Λευκώ του Οδυσσέα Ελύτη: Μιχάλης Αράπογλου

«Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Γκάτσος, Τσίρκας: 100 χρόνια μετά…»

Η υπουργός Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων σας προσκαλεί στην εκδήλωση παρουσίασης και βράβευσης των καινοτόμων έργων των μαθητών και των σχολείων που διακρίθηκαν στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό στο πρόγραμμα: «Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Γκάτσος, Τσίρκας: 100 χρόνια μετά…» την Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 10:00 πμ στο ΥΠΔΒΜΘ (αίθουσα Γαλάτεια Σαράντη)

«Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Γκάτσος, Τσίρκας: 100 χρόνια μετά…»

Εκδήλωση Απονομής Βραβείων Δημιουργικότητας

Παρασκευή, 2 Δεκεμβρίου 2011

Πρόγραμμα Εκδήλωσης

9.30
Προσέλευση-καφές

10.00 - 10.15
Καλωσόρισμα στην εκδήλωση, Έφη Φουσέκη, Διευθύντρια Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων (ΣΕΠΕΔ)

10.15 - 10.45
Παρουσίαση των βραβευμένων έργων μέσα από την i-create, Μπέττυ Τσακαρέστου, Διευθύντρια Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης

10.45 -11.00
Ομιλία Υπουργού Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, Άννας Διαμαντοπούλου

11.00 - 12.30
Οι μαθητές μαζί με τους εκπαιδευτικούς τους συζητούν για τον καινοτόμο, δημιουργικό και συλλογικό τρόπο δράσης τoυ σχολείου τους στο πρόγραμμα «Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Γκάτσος, Τσίρκας: Εκατό χρόνια μετά..».

Συντονίζει ο Γιάννης Μπασκόζος, δημοσιογράφος, Διευθυντής του περιοδικού «Διαβάζω» και σχολιάζει ο συγγραφέας Πέτρος Τατσόπουλος.

12.30 -13.00
Απονομή βραβείων

Βραβεία blog

1ο : 1 ο Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας

2ο : Λύκειο Σκιάθου

3ο : 3ο Γυμνάσιο Βόλου

Διαδικτυακής ψηφοφορίας: 52ο ΓΕΛ Aθήνας

Βραβεία αφίσας

1ο: Πειραματικό Γυμνάσιο Ηρακλείου

2ο: 2ο Γενικό Λύκειο Ξάνθης

3ο: Γυμνάσιο Πεντέλης

Διαδικτυακής ψηφοφορίας: Εκπαιδευτήρια Ν. Μπακογιάννη Λάρισας (Δημοτικό σχολείο)

Βραβεία video

1ο : ΓΕΛ Πεδινής Ιωαννίνων

2ο : 2ο ΓΕΛ Ναυπάκτου

3ο : Γυμνάσιο Κεφάλου Κω

Διαδικτυακής ψηφοφορίας: 2ο ΓΕΛ Λάρισας

13.00 - 13.45
Α. Παπαδιαμάντης: Θεατρικό Αναλόγιο με στοιχεία μουσικής και κίνησης, Μουσικό Σχολείο Παλλήνης

Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ζωντανά από το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο στο σύνδεσμο: http://vod.sch.gr/video/iptv/646