"Ὂνειρο στὸ κῦμα"
Ο Παπαδιαμάντης στο Φεστιβάλ Αθηνών
«Ὄνειρο στὸ κῦμα»
ΘΕΑΤΡΟ ΣΕ Α΄ ΕΝΙΚΟ
Θεατρικοί Μονόλογοι
Σκηνοθεσία – Ερμηνεία: Θανάσης Σαράντος
Σκηνικά – Κοστούμια: Εύα Μανιδάκη
Μουσική - σχεδιασμός ήχων: Λάμπρος Πηγούνης
Kινηματογραφικές προβολές: Θανάσης Σαράντος
Μαρία Παπαθανασίου: φλογέρα
Εμφανίζονται στο βίντεο:
Μοσχούλα: Kαλλιόπη Σίμου Βοσκόπουλο: Μιχάλης Θεοφάνους
Σχεδιασμός φωτισμών: Σάκης Μπιρμπίλης
Επιμέλεια κίνησης: Kαλλιόπη Σίμου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μάρκος Τσούμας
Επεξεργασία εικόνας: Arctic pictures
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από το θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, ο Θανάσης Σαράντος καταπιάνεται με το Όνειρο στο κύμα, ένα από τα κορυφαία έργα του συγγραφέα και το πρώτο διήγημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας στο οποίο υπάρχει περιγραφή γυμνού.
Η ιστορία της γνωριμίας του νεαρού βοσκού με τη Μοσχούλα μιλάει για τη νεανική ξεγνοιασιά, τη βουκολική απλότητα και την ευτυχία μες στη φύση, αποκαλύπτοντας παράλληλα έναν τραυματικό και ανολοκλήρωτο έρωτα, σε μια παράσταση όπου η δραματοποιημένη αφήγηση σμίγει με την κινηματογραφική εικόνα, για να μεταφέρει στο κοινό την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα του παπαδιαμαντικού έργου.
Όνειρο στο κύμα του εξπρεσιονισμού
«Ὄνειρο στὸ κῦμα» Φεστιβάλ Αθηνών - Πειραιώς 260
Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 12/8/2011
Από την πληθώρα των νεανικών ελληνικών προτάσεων του φετινού Φεστιβάλ, θα ξεχωρίσω δύο απόπειρες, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους ως προς το ύφος και το περιεχόμενο, κυρίως γιατί πιστοποιούν η καθεμιά για λογαριασμό της τη διαρκή πίστωση του θεάτρου μας με ετερόκλητα σκηνικά ρεύματα.
Η πρώτη πρόταση αφορά την εξέταση της λογοτεχνικής μας παράδοσης, με μια ευρηματική και δυναμική επιστροφή στον Παπαδιαμάντη και στο ερωτικό του διήγημα «Ονειρο στο κύμα», σε σκηνοθεσία και ερμηνεία του Θανάση Σαράντου. Η δεύτερη είναι μια συλλογική και πολιτική απόπειρα μετατροπής του θεατρικού γεγονότος σε ανοικτή επικοινωνία με τα κοινωνικά καθέκαστα.
Το εγχείρημα του Σαράντου ανήκει βέβαια στην παπαδιαμαντολογία που έχει ενσκήψει στο θέατρό μας τα τελευταία χρόνια και που τώρα, ενισχυμένη από τον επετειακό στέφανο στον άγιο των γραμμάτων μας, πλουτίζει τις σκηνές μας. Χωρίς αμφιβολία η αγαστή μεταφορά του Παπαδιαμάντη στο θέατρό μας είναι απόκτημα της μεταπολιτευτικής μας ενδοσκόπησης και περιδιάβασης στους τόπους της σκηνικής ιθαγένειας. Εκεί, ο ποιητής της ηθογραφίας αποκαλύπτεται σε μεταλλωρύχο των γνησιότερων ορυκτών της ελληνικής φυλής. Κάτι εξαιτίας αυτής της βαθιάς επικοινωνίας του με κάτι το γνήσιο, το αληθινό αλλά και διαχρονικό, κάτι που η ίδια η γλώσσα του -με όλες τις διακυμάνσεις της- αντηχεί ιδανικά στους θεατρικούς χώρους, ο Παπαδιαμάντης έχει πια μεταβληθεί σε σταθερό αρωγό του καλλιτεχνικού μας ρεπερτορίου.
Ευρηματικά σκηνικά
Επόμενο είναι στον απόηχο από τα παπαδιαμαντικά σήμαντρα να αναφανούν και ορισμένες περισσότερο αξιόλογες προτάσεις. Η παράσταση του «Ονείρου στο κύμα» μας ενδιαφέρει, όχι μόνο γιατί έγινε από αληθινή αγάπη προς τον Σκιαθίτη ποιητή, αλλά και γιατί προσπαθεί να ανοίξει τον κατεστημένο τρόπο ασκητικής παρουσίασής του με περισσότερο ευρηματικά σκηνικά μέσα.
Για το ίδιο το διήγημα και την αξία του ουδείς βέβαια λόγος. Είναι χιλιακουσμένο κι όμως προκαλεί ακόμα, τη χιλιοστή πρώτη φορά που ακούγεται επί σκηνής, την πρώτη του θαυμαστή εντύπωση. Την αίσθηση της υγρασίας ενός ονείρου που επεμβαίνει στο σκοτεινό και σκονισμένο δωμάτιο της βιοπάλης. Την εικόνα μιας χαραμάδας ελεύθερης σκέψης στο βασίλειο του συμβιβασμού. Την επιθυμία μιας ανάτασης, πρόσκαιρης έστω, ενάντια στην καταδίκη μιας στερημένης ζωής.
Ο ερωτισμός του διηγήματος περπατά πέρα από τη σαρκική ηδονή, στο επίπεδο της αληθινής ψυχικής πλήρωσης, που, αν και ετεροχρονισμένη, παραμένει ισχυρότερη από όλα τα ψυχαναλυτικά εργαλεία με τα οποία διαβάζουμε τελευταία τον Παπαδιαμάντη.
Αυτά τα στοιχεία πιστεύω ότι στηρίζουν την απόδοση του Σαράντου. Μονόλογος, βέβαια, γεμάτος από την παρήχηση του έρωτα, από το υγρό του στοιχείο και την πανίσχυρη αθωότητά του. Ετσι, η αφήγηση του κοινού, κοινότατου δικηγορίσκου αποκαλύπτει στο φόντο μια ιστορία μεγαλύτερη από το μπόι και από το παρόν του.
Σαν μυστικό, το όνειρο στο κύμα γίνεται, αντί για πηγή ενοχής, ενθύμηση ελευθερίας και διέξοδος προς μια άλλη ζωή, χαμένη πια και μακρινή, ζωντανή όμως στα όνειρά μας.
Μέσα στη λιμνοθάλασσα που πλημμυρίζει το ταπεινό του γραφειάκι (σκηνικά και κοστούμια της Εύας Μανιδάκη), ο Σαράντος πλέκει την ιστορία του μικρού βοσκού που έζησε σε μια νύχτα την ερωτική αποθέωση. Εντονος και σύνθετος φωτισμός (από τον Σάκη Μπιρμπίλη), εμβάπτιση στο υγρό στοιχείο, βίντεο και μουσική κλιμάκωση (από τον Λάμπρο Πηγούνη) που ακολουθούν το κείμενο.
Αστικός συμβιβασμός
Κάποιος θα απαιτούσε μια περισσότερο λιτή απόδοση του Παπαδιαμάντη, ωστόσο ακριβώς αυτό είναι το κλειδί της παράστασης: ο σεμνός και ταπεινός δικηγόρος-συγγραφέας κρύβει -αποκρύπτει- έναν βυθό από επιθυμίες, αισθήσεις, ορμές.
Οπως και να 'χει, μια τέτοια «εξπρεσιονιστική» οπτική μάς κάνει καλό, έπειτα από τόσες δεσμίδες ηθογραφικής, νεο-ηθογραφικής, μετα-ηθογραφικής δραματοποίησης του Παπαδιαμάντη.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Σαράντος δίνει μια ερμηνεία γεμάτη από τον βουβό νόστο του αστικού συμβιβασμού.
Ημερησία – 13/7/2011
Ο «κρυφός» ερωτισμός τουΑλ. Παπαδιαμάντη
του Γιώργου Βαϊλάκη
«Με τη συμπλήρωση των 100 χρόνων φέτος από το θάνατο του σπουδαίου Ελληνα πεζογράφου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, η ομάδα «Ηθικόν Ακμαιότατον» με επικεφαλής το σκηνοθέτη και ηθοποιό Θανάση Σαράντο, καταπιάνεται με ένα από τα σημαντικότερα διηγήματα του συγγραφέα, από τις 18 έως τις 20 Ιουλίου, στην Πειραιώς 260 (Χώρος Ε').
Και αυτό δεν είναι άλλο από το συναρπαστικό «Όνειρο στο κύμα», το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1900 στο περιοδικό «Παναθήναια». Ένα διήγημα στο οποίο περιγράφεται το γυμνό για πρώτη φορά στη νεοελληνική λογοτεχνία, μέσω της αφήγησης ενός άντρα που θυμάται τον πρώτο του έρωτα τον οποίο ένιωσε ως έφηβος βοσκός.
Ο ώριμος αφηγητής, που έχει αλλοιωθεί από τις συμβάσεις της «πολιτισμένης» κοινωνίας, θυμάται με νοσταλγία την εποχή της νιότης του, όταν -αν και αγράμματος και φτωχός- ζούσε ευτυχής και πλήρης μέσα στη φύση.
Αποκάλυψη
Παράλληλα, η φρεσκάδα της νιότης του αντιπαρατίθεται με το βάρος της ενήλικης ζωής, ενώ ο ανολοκλήρωτος έρωτας για την όμορφη Μοσχούλα αποκαλύπτει διαστάσεις του απωθημένου, τραυματικού και ανολοκλήρωτου ερωτισμού του ίδιου του Παπαδιαμάντη. Στην παράσταση, ο Θανάσης Σαράντος κρατάει το ρόλο του αφηγητή-δικηγόρου και κρυφοκοιτάζει τη δράση ανάμεσα στα δύο βασικά πρόσωπα, το νεαρό βοσκό (Μιχάλης Θεοφάνους) και τη λουόμενη Μοσχούλα (Kαλλιόπη Σίμου), πρόσωπα που εμφανίζονται διά μέσου των κινηματογραφικών προβολών.
Πρόκειται για ένα μονόλογο ο οποίος συνοδεύεται από τη μουσική και τους ήχους του συνθέτη Λάμπρου Πηγούνη: αφηγηματικά ηχοτοπία της ελληνικής φύσης και μουσική με κυρίαρχο όργανο τη φλογέρα που ταιριάζουν με τη δύναμη και τον πλούτο της γλώσσας του πιο ονειρικού διηγήματος του Παπαδιαμάντη.
Η ανάπτυξη των μουσικών θεμάτων δανείζεται στοιχεία από τη δομή και τη τονική πρόοδο της βυζαντινής μουσικής.
Σκηνικό
Το σκηνικό από την Εύα Μανιδάκη (ένα γραφείο-σχεδία που περικλείεται από νερό) και οι κινηματογραφικές προβολές του Θανάση Σαράντου μας βυθίζουν στα συναισθήματα του δικηγόρου που νοσταλγεί το ανέμελο παρελθόν του ως νεαρό βοσκόπουλο.
Ο σκηνικός χώρος μετασχηματίζεται κατά τη διάρκεια της παράστασης στη θάλασσα και στον γκρεμό της ονειρικής συνάντησης των δύο νέων, μαζί με τα συναισθήματα του νεαρού βοσκού.»
Ελευθεροτυπία – 16/7/2011
«Μια λέξη, χίλιες εικόνες»
της Έλενας Γαλανοπούλου
«Με το «Όνειρο στο κύμα», το σπουδαίο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (σκηνοθεσία και ερμηνεία Θανάση Σαράντου), κλείνει η ενότητα των θεατρικών μονολόγων του Φεστιβάλ Αθηνών (Πειραιώς 260).
Μπορεί φέτος να συμπληρώθηκαν εκατό χρόνια από το θάνατο του «αγίου των ελληνικών γραμμάτων», αλλά η ευχή με την οποία ξεκινά και καταλήγει το διήγημα «Ω ας ήμην ακόμη βοσκός εις τα όρη!» μοιάζει να βρίσκεται στη σκέψη και στα χείλη των περισσότερων από εμάς.
Τώρα περισσότερο από ποτέ ταυτιζόμαστε με τον μεσήλικα δικηγόρο που, απογοητευμένος και «αλλοιωμένος» από την «πολιτισμένη» ζωή του άστεως, νοσταλγεί την εποχή της νιότης του, όταν αγράμματος και φτωχός ζούσε ευτυχής μέσα στη φύση.
Σήμερα που οι νεοπλουτίστικες συμπεριφορές και οι λαϊφστάιλ επιταγές ξεφουσκώνουν, η αναπόληση όχι μόνο της νεότητας και της ομορφιάς της φύσης, αλλά η επιστροφή στο απλό και ουσιώδες μοιάζουν πια με συλλογική επιτακτική ανάγκη.
Δημοφιλής μέχρι σήμερα
Ίσως γι' αυτό ο Παπαδιαμάντης να είναι σήμερα τόσο αγαπητός. Πράγμα που φαίνεται από την ανταπόκριση όλων των ηλικιών στις διάφορες εκδηλώσεις με αφορμή τη φετινή επέτειο.
Το ίδιο πιστεύει και ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος, που θαυμάζει απεριόριστα τον Σκιαθίτη συγγραφέα: «Νιώθω πως αυτός ο καθαρός λόγος με εξαγνίζει από όσα συμβαίνουν γύρω μας. Καθαρίζουν τα αυτιά μας. Έχουμε ανάγκη να ακούσουμε κάτι γνήσιο κι αυθεντικό».
Αυτή είναι η δεύτερη φορά που ανεβάζει Παπαδιαμάντη. Ο «Αμερικανός» του, ξεκινώντας από το θέατρο Άλεκτον, συμπλήρωσε ήδη τρεις σεζόν και θα συνεχίσει να παρουσιάζεται.
«Είναι τόσο ουσιαστικός και πλούσιος σε εικόνες και σε συναίσθημα αυτός ο λόγος που... δεν θέλει κάτι άλλο ένας ηθοποιός», μας εξηγεί. Γι' αυτό και δεν πείραξε ούτε λέξη από το διήγημα. «Ο Παπαδιαμάντης δεν χρειάζεται κόψιμο. Αντίθετα, εγώ χρειάστηκε να κόψω δικά μου πράγματα», εξηγεί, αναφερόμενος στα υποστηρικτικά μέσα της ερμηνείας του, δηλαδή την πρωτότυπη ηλεκτροακουστική μουσική του Λάμπρου Πηγούνη και το βίντεο που έχει ετοιμάσει ο ίδιος.
Από ένα γραφείο-σχεδία (σκηνικά Εύας Μανιδάκη) και ανάμεσα σε πολύ νερό θα ενσαρκώσει μόνος του επί σκηνής τον ώριμο αφηγητή-δικηγόρο. «Το σημαντικό είναι να ακούγεται όσο πιο καθαρός ο λόγος του Παπαδιαμάντη», επισημαίνει εξηγώντας: «Είναι από μόνος του και σκηνογράφος και μουσικός. Εγώ έρχομαι απλώς να γίνω αγωγός του λόγου του».
Ο νεαρός βοσκός και η λουόμενη Μοσχούλα εμφανίζονται μέσω κινηματογραφικών προβολών. Το ηχητικό περιβάλλον της παράστασης συμπληρώνουν αφηγηματικά ηχοτοπία της ελληνικής φύσης, αλλά και μουσική με κυρίαρχο όργανο τη φλογέρα, που «πατά» πάνω στη δομή και την τονική της βυζαντινής μουσικής.
Μαζί με όλα τα άλλα σπάνια χαρακτηριστικά της, η γλώσσα του Παπαδιαμάντη είναι και κινηματογραφική. «Ένας επιπλέον λόγος για ν' ασχοληθώ με το διήγημα αυτό», μας λέει ο Σαράντος. «Στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού, στην αρχή δηλαδή του κινηματογράφου, ο Παπαδιαμάντης έφτιαχνε εικόνες καθαρά κινηματογραφικές. Αυτό που λέμε "μια εικόνα, χίλιες λέξεις" στην περίπτωσή του είναι "μια λέξη, χίλιες εικόνες". Για παράδειγμα, όταν λέει "ήτο ωχρά, ροδίνη, χρυσαυγίζουσα", πώς θα μπορούσε να αποδοθεί αυτό το σύνθετο επίθετο με μια εικόνα;»
«Οικονομικοί» μονόλογοι
Φέτος που όχι μόνο οι θίασοι του ελεύθερου θεάτρου, αλλά και το επίσημο Φεστιβάλ Αθηνών υποστήριξε την επιλογή των θεατρικών μονολόγων ως «οικονομική λύση», αναρωτιόμαστε εάν υπάρχουν και καλλιτεχνικοί λόγοι πίσω από αυτή την επιλογή. Σύμφωνα με τον Θανάση Σαράντο, η απάντηση είναι ξεκάθαρα «ναι». «Είναι πολύ ενδιαφέρον το πώς ένας ηθοποιός που είναι μόνος του στη σκηνή θα βρει τρόπο να είναι "μαζί" με το κοινό. Για μένα δεν υπάρχει τέταρτος τοίχος στο θέατρο. Θεωρώ το κοινό συμπαίκτη μου. Κι όσο πιο καθαρός και αληθινός είμαι τόσο περισσότερους συμπαίκτες κερδίζω!»
Απόφοιτος του Θεάτρου Τέχνης, κρατά πολύτιμη μέσα του τη συνεργασία με τον Ρόμπερτ Γουίλσον το 2000 στο Γουότερμιλ και αργότερα στην Αθήνα στο ΜΜΑ.
«Έμαθα πολλά για τη σημασία του φωτός, τη δύναμη της εικόνας. Αλλά με βοήθησε, επίσης, να καταλάβω πως όσο πιο απλός είσαι τόσο πιο δυνατός γίνεσαι. Επίσης, ότι οφείλεις συνεχώς να φτάνεις στα συναισθηματικά σου όρια, μιας και η τέχνη μοιάζει με πρωταθλητισμό. Θέλει διαρκή εξάσκηση και ενασχόληση».
Με την ομάδα του «Ηθικόν ακμαιότατον» διασκεύασε και σκηνοθέτησε τον «Καλιγούλα» του Αλμπέρ Καμί (1999), τον «Μικρό πρίγκιπα» του Αντουάν ντε Σεντ- Εξιπερί, συμμετείχε στο «Ενας αριθμός» της Κάριλ Τσέρτσιλ στο θέατρο «Εμπρός», ενώ σκηνοθέτησε και δύο έργα του Μάριους φον Μάγιενμπουργκ «Ο Ασχημος» (Εθνικό, 2008) και «Ο σκύλος, η νύχτα και το μαχαίρι» (Από μηχανής).
Έκτοτε τον ενδιαφέρουν κυρίως τα ελληνικά έργα. «Πατρίδα μου είναι η γλώσσα μου», μας λέει. Γι' αυτό και βλέπει την παράσταση αυτή του «Ονείρου στο κύμα» ως ένα δώρο στους Ελληνες. «Ας έχουμε και κάτι να υπερηφανευόμαστε. Είμαστε οι μόνοι που μπορούμε να απολαύσουμε αυτή τη γλώσσα. Οσες φορές κι αν προσπάθησαν να μεταφράσουν τον Παπαδιαμάντη απέτυχαν».
Γι' αυτό και θεωρεί πως το θέατρο μόνο κερδισμένο βγαίνει από την περιβόητη κρίση. «Θα καθαρίσει η ήρα από το στάρι. Ο κόσμος δεν θέλει άλλο ψέμα. Ζητά από το θέατρο την αναψυχή, με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου.
Το λέει και το διήγημα: "Ήτο όνειρον, πλάνη, γοητεία. Και οπόσον διέφερεν από όλας τας ιδιοτελείς περιπτύξεις, από όλας τας λυκοφιλίας και τους κυνέρωτας του κόσμου η εκλεκτή, η αιθέριος εκείνη επαφή! Δεν ήτο βάρος εκείνο, το φορτίον το ευάγκαλον, αλλ' ήτο ανακούφισις και αναψυχή". Αυτό θα έπρεπε να είναι το θέατρο!»».
in2life.gr – 18/7/2011 και ΣΚΑΙ ραδιόφωνο 20/7/2011
Θανάσης Σαράντος: "Ο Παπαδιαμάντης στο θέατρο είναι ένα στοίχημα"
της Μάνιας Ζούση
Το «Όνειρο στο κύμα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη εμπεριέχει την πρώτη περιγραφή γυναικείου γυμνού που γίνεται στα νεοελληνικά γραπτά: «…Έβλεπα την αμαυράν και όμως χρυσίζουσαν αμυδρώς κόμην της, τον τράχηλόν της τον εύγραμμον, τας λευκάς ως γάλα ωμοπλάτας, τους βραχίονας τους τορνευτούς, όλα συγχεόμενα, μελιχρά και ονειρώδη εις το φέγγος της σελήνης. Διέβλεπα την οσφύν της την ευλύγιστον, τα ισχία της, τας κνήμας, τους πόδας της, μεταξύ σκιάς και φωτός, βαπτιζόμενα εις το κύμα. Εμάντευα το στέρνον της, τους κόλπους της, γλαφυρούς, προέχοντας, δεχομένους όλας της αύρας τας ριπάς και της θαλάσσης το θείον άρωμα. Ήτον πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρον επιπλέον εις το κύμα. Ήτον νηρηίς, νύμφη, σειρήν, πλέουσα, ως πλέει ναυς μαγική, η ναυς των ονείρων…»
«Πρόκειται για ένα από τα πιο βιωματικά έργα του Παπαδιαμάντη όπου, μέσα από την αφήγηση, οι πλούσιες εικόνες και οι ήχοι περιγράφουν την σκιαθίτικη φύση και κατά προέκταση την ίδια την Ελλάδα. Σε αυτό το διήγημα ο Παπαδιαμάντης αναγάγει την ελληνική φύση –κατά κάποιο τρόπο– στα όρια του θείου», υποστηρίζει στο in2life ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Θανάσης Σαράντος.
«Είναι ένα στοίχημα ο τρόπος που μπορεί να μεταφερθεί στο θέατρο ο Παπαδιαμάντης. Ελπίζω με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από τον «Αμερικάνο», η παράσταση να ακουμπήσει στις ψυχές του κόσμου. Έχουμε αντιμετωπίσει το έργο με μια απλότητα, άλλωστε ο Παπαδιαμάντης δεν χρειάζεται σκηνοθεσία, καθώς με έναν τρόπο είναι καλύτερος σκηνοθέτης, σκηνογράφος, και φωτογράφος.
"Αυτό που χρειάζεται είναι να μιλήσεις τον λόγο του, αυτό ήταν και το στοίχημα. Στο διήγημα γίνεται η πρώτη περιγραφή γυναικείου γυμνού στα νεοελληνικά γραπτά. Ήταν το 1900 όταν ο Παπαδιαμάντης βρισκόταν στην Αθήνα και ένοιωθε κατά κάποιο τρόπο «περιορισμένος», όπως ο κεντρικός ήρωας, ένας δικηγόρος που παρότι έμαθε γράμματα και μορφώθηκε, αναπολεί έντονα το παρελθόν του, και την εποχή που ήταν φτωχό βοσκόπουλο επιστρέφοντας μέσα από τις μνήμες σε αυτό το παρελθόν. Και θυμάται τη γνωριμία του με την Μοσχούλα, μια κοπέλα από την οποία ο Παπαδιαμάντης εμπνέεται μια μεγαλειώδη περιγραφή του γυναικείου γυμνού σώματος.
"Και εγώ προσπαθώ να «πω» όλο αυτό το συναισθηματικό του ταξίδι και την ιστορία του. Στον σκηνικό χώρο υπάρχει ένα γραφείο – σχεδία που περικλείεται από νερό και το οποίο έχει φιλοτεχνήσει η Εύα Μανιδάκη και καταδεικνύει αυτό που λέει και το διήγημα: «Όνειρο στο κύμα», το όνειρο του συγγραφέα που αναπολεί το παρελθόν του. Το διήγημα από μόνο του είναι μουσική, η ποίηση και ο λυρισμός του δεν χρειάζονται να τονιστούν, παρ' όλα αυτά σε κάποια σημεία ακούγονται κάποια «ηχοτοπία» της ελληνικής φύσης και κάποια μουσικά κομμάτια που έχουν επηρεαστεί από την βυζαντινή υμνογραφία.
"Βρίσκω καταφύγιο στον Παπαδιαμάντη, καθώς σήμερα υπάρχει ανάγκη για γνησιότητα και αλήθεια. Μέσα από την μοναξιά του ο ίδιος είχε την σοφία να αγαπήσει. Δεν φοβάται και δεν δειλιάζει να πει την άποψή του, ακόμα και για τα πολιτικά της εποχής του, όπως π.χ. για τους «αγροφύλακας» που τους έβαλαν να φυλάνε τα χωράφια και αυτοί έκλεβαν «τας καλυτέρας οπώρας…». Όλα αυτά περνάνε υποσυνείδητα σαν ένα υπόγειο ρεύμα, χωρίς τονισμούς και διδακτισμό και μέσα από μια γλώσσα που περικλείει τα πάντα. Είναι ένα μικρό αριστούργημα αυτό το διήγημα».cat is art - 5/8/2011
Μονόλογος στο κύμα… του Παπαδιαμάντη
Μονόλογος στο κύμα… του Παπαδιαμάντη
Πιθανόν να είναι η πρώτη περιγραφή γυναικείου γυμνού στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, o συγγραφέας που έχει συνδεθεί με τις χριστιανικές αξίες, γυμνώνει τη Μοσχούλα. Εκατό χρόνια από το θάνατό του, χάρη στον ηθοποιό και σκηνοθέτη Θανάση Σαράντο, το «Όνειρο στο Κύμα», το αριστούργημα του Σκιαθίτη συγγραφέα, παρουσιάστηκε ως μονόλογος επί σκηνής στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών (Πειραιώς 260, Κτίριο Ε).
Ο Παπαδιαμάντης ταιριάζει τον πλούτο και την ακριβολογία της καθαρεύουσας με τη ζωντάνια και τη γλαφυρότητα της τοπικής διαλέκτου.
Αν και μυθιστορία, το διήγημα αντλεί πολλά στοιχεία από τη ζωή του συγγραφέα. Ως εκ τούτου μπορεί να θεωρηθεί εν μέρει και αυτοβιογραφικό.
Στην εξαιρετική παράσταση, οι κινηματογραφικές προβολές έρχονται να ενισχύσουν, δίχως να είναι περιγραφικές, τα γραφόμενα. Η μουσική του εξαίρετου νέου συνθέτη Λάμπρου Πηγούνη με τον ήχο της φλογέρας, τη βυζαντινή υμνολογία και τους ψιθύρους της φύσης δημιουργεί ηχοτοπία που μας μεταφέρουν στο νησιωτικό τοπίο της παιδικής ηλικίας του ήρωα.
Ο Παπαδιαμάντης ταιριάζει τον πλούτο και την ακριβολογία της καθαρεύουσας με τη ζωντάνια και τη γλαφυρότητα της τοπικής διαλέκτου.
Αν και μυθιστορία, το διήγημα αντλεί πολλά στοιχεία από τη ζωή του συγγραφέα. Ως εκ τούτου μπορεί να θεωρηθεί εν μέρει και αυτοβιογραφικό.
Στην εξαιρετική παράσταση, οι κινηματογραφικές προβολές έρχονται να ενισχύσουν, δίχως να είναι περιγραφικές, τα γραφόμενα. Η μουσική του εξαίρετου νέου συνθέτη Λάμπρου Πηγούνη με τον ήχο της φλογέρας, τη βυζαντινή υμνολογία και τους ψιθύρους της φύσης δημιουργεί ηχοτοπία που μας μεταφέρουν στο νησιωτικό τοπίο της παιδικής ηλικίας του ήρωα.
Στο σκηνικό ένα γραφείο, ίδιο πλεούμενη σχεδία, εν μέσω μαύρου νερού, το οποίο συμβολίζει το υποσυνείδητο, το σκοτεινό κόσμο των ονείρων.
Στον ερωτικό και αισθησιακό λόγο του Παπαδιαμάντη διακρίνεται σχεδόν ταυτόσημη η λατρεία για τη γυναίκα και για τη φύση της αγαπημένης του γενέτειρας.
Το διήγημα στηρίζεται σε μια σειρά από αντιθέσεις. Από τη μία η εφηβεία, η ελευθερία, η ανεμελιά, η αγραμματοσύνη κι από την άλλη πλευρά η δυστυχία, η αφιλόξενη πόλη, η άχαρη εργασία στο γραφείο, η ωριμότητα.
Ο αφηγητής, ένας μισθωτός δικηγόρος χωρίς μέλλον, για να ξεφύγει από το καταπιεστικό περιβάλλον του γραφείου, κάνει μια αναδρομή στα εφηβικά του χρόνια. Αναπολεί την κοπέλα που αποτέλεσε τον πρώτο του, ενδεχομένως και τον τελευταίο, έρωτα. Έναν έρωτα ανέφικτο. Νοσταλγεί τα χρόνια που ήταν ένα ωραίο, αγράμματο και φτωχό βοσκόπουλο.
Ο βοσκός και ο δικηγόρος. Το τότε και το τώρα. Το όνειρο και η πεζή πραγματικότητα. Οι σπουδές και η πρωτεύουσα δεν τον οδήγησαν στην επιτυχία και την ευτυχία, όπως πίστευε κάποτε. Έχασε την ευτυχία γιατί «έμαθε γράμματα». Τώρα κατάλαβε την ευτυχία που βίωνε μέσα στην απλότητα της ιδιαίτερης πατρίδας του. Τώρα που με θλίψη τη συγκρίνει με το μίζερο παρόν.
«Χωρίς να το ηξεύρω, ήμην ευτυχής…», εκμυστηρεύεται. Γιατί τότε ήταν αθώος και κυρίαρχος. Αν και βοσκός, τα είχε όλα.
Η ομωνυμία της κατσίκας και της κοπέλας, που υπήρξε το αντικείμενο του πόθου του, αναδεικνύει ακόμα περισσότερο τον τρυφερό έρωτα του εφήβου και συνδέει τις δύο αγαπημένες του.
Περιγράφει με εξιδανίκευση και λυρικότητα την κοπέλα. Γι’ αυτόν είναι «ναυς μαγική», «ναυς των ονείρων». Τη βλέπει να κολυμπά στη θάλασσα κάτω από το φεγγαρόφωτο και μέσα του παλεύει η αγάπη με την υπόληψη, ο έρωτας με το χρέος. Στη σκηνή του μπάνιου το βοσκόπουλο έκθαμβο παρακολουθεί τη γυμνή Μοσχούλα και παραλείπει το σημαντικό του καθήκον που είναι η φύλαξη του κοπαδιού.
Ο Θανάσης Σαράντος είναι η δεύτερη φορά που ασχολείται με έργο του Παπαδιαμάντη. Έχει παρουσιάσει επίσης τον «Αμερικάνο», σε μια παράσταση αδιαφιλονίκητα ωραία και ουσιαστική, αποδίδοντας το κείμενο με ένα πιάνο, μια βαλίτσα κι ένα παλτό. Απλά και εξαιρετικά.
Το «Όνειρο στο Κύμα» το σκηνοθέτησε με κινηματογραφική ενάργεια, ρυθμό και υπέροχη αγωνία. Με ένα γραφείο και συμβολικά μαύρο νερό. Ο Θανάσης Σαράντος είναι εμφανές ότι αγαπά και ερευνά τον Παπαδιαμάντη. Περιμένουμε την τρίτη επιλογή του, εφόσον, όπως και ο ίδιος δηλώνει, "ο Παπαδιαμάντης είναι ένας εξαιρετικά επίκαιρος συγγραφέας". Τα ζητήματα που απασχολούν το έργο του Παπαδιαμάντη είναι τα ίδια με αυτά που μας προβληματίζουν και σήμερα.
Στον ερωτικό και αισθησιακό λόγο του Παπαδιαμάντη διακρίνεται σχεδόν ταυτόσημη η λατρεία για τη γυναίκα και για τη φύση της αγαπημένης του γενέτειρας.
Το διήγημα στηρίζεται σε μια σειρά από αντιθέσεις. Από τη μία η εφηβεία, η ελευθερία, η ανεμελιά, η αγραμματοσύνη κι από την άλλη πλευρά η δυστυχία, η αφιλόξενη πόλη, η άχαρη εργασία στο γραφείο, η ωριμότητα.
Ο αφηγητής, ένας μισθωτός δικηγόρος χωρίς μέλλον, για να ξεφύγει από το καταπιεστικό περιβάλλον του γραφείου, κάνει μια αναδρομή στα εφηβικά του χρόνια. Αναπολεί την κοπέλα που αποτέλεσε τον πρώτο του, ενδεχομένως και τον τελευταίο, έρωτα. Έναν έρωτα ανέφικτο. Νοσταλγεί τα χρόνια που ήταν ένα ωραίο, αγράμματο και φτωχό βοσκόπουλο.
Ο βοσκός και ο δικηγόρος. Το τότε και το τώρα. Το όνειρο και η πεζή πραγματικότητα. Οι σπουδές και η πρωτεύουσα δεν τον οδήγησαν στην επιτυχία και την ευτυχία, όπως πίστευε κάποτε. Έχασε την ευτυχία γιατί «έμαθε γράμματα». Τώρα κατάλαβε την ευτυχία που βίωνε μέσα στην απλότητα της ιδιαίτερης πατρίδας του. Τώρα που με θλίψη τη συγκρίνει με το μίζερο παρόν.
«Χωρίς να το ηξεύρω, ήμην ευτυχής…», εκμυστηρεύεται. Γιατί τότε ήταν αθώος και κυρίαρχος. Αν και βοσκός, τα είχε όλα.
Η ομωνυμία της κατσίκας και της κοπέλας, που υπήρξε το αντικείμενο του πόθου του, αναδεικνύει ακόμα περισσότερο τον τρυφερό έρωτα του εφήβου και συνδέει τις δύο αγαπημένες του.
Περιγράφει με εξιδανίκευση και λυρικότητα την κοπέλα. Γι’ αυτόν είναι «ναυς μαγική», «ναυς των ονείρων». Τη βλέπει να κολυμπά στη θάλασσα κάτω από το φεγγαρόφωτο και μέσα του παλεύει η αγάπη με την υπόληψη, ο έρωτας με το χρέος. Στη σκηνή του μπάνιου το βοσκόπουλο έκθαμβο παρακολουθεί τη γυμνή Μοσχούλα και παραλείπει το σημαντικό του καθήκον που είναι η φύλαξη του κοπαδιού.
Ο Θανάσης Σαράντος είναι η δεύτερη φορά που ασχολείται με έργο του Παπαδιαμάντη. Έχει παρουσιάσει επίσης τον «Αμερικάνο», σε μια παράσταση αδιαφιλονίκητα ωραία και ουσιαστική, αποδίδοντας το κείμενο με ένα πιάνο, μια βαλίτσα κι ένα παλτό. Απλά και εξαιρετικά.
Το «Όνειρο στο Κύμα» το σκηνοθέτησε με κινηματογραφική ενάργεια, ρυθμό και υπέροχη αγωνία. Με ένα γραφείο και συμβολικά μαύρο νερό. Ο Θανάσης Σαράντος είναι εμφανές ότι αγαπά και ερευνά τον Παπαδιαμάντη. Περιμένουμε την τρίτη επιλογή του, εφόσον, όπως και ο ίδιος δηλώνει, "ο Παπαδιαμάντης είναι ένας εξαιρετικά επίκαιρος συγγραφέας". Τα ζητήματα που απασχολούν το έργο του Παπαδιαμάντη είναι τα ίδια με αυτά που μας προβληματίζουν και σήμερα.
Κυριακή 3 Ιουλίου 2011
Πνευματικό Κέντρο Ενοριών Σκιάθου, ώρα 7:30 μ.μ.
για τα 100 χρόνια
από την κοίμηση
του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
*
ΙΖ΄Παύλεια: Ημερίδα Κατηχητών αφιερωμένη στον "άγιο των νεοελληνικών γραμμάτων" τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη
Το Σάββατο 18 Ιουνίου το πρωί διοργανώθηκε, στο πλαίσιο των ΙΖ΄Παυλείων, στην Αίθουσα «Αριστοτέλης» του ομώνυμου Πολιτιστικού Κέντρου στη Μίεζα, Ημερίδα για τους Κατηχητές της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπνανίας αφιερωμένη στα 100 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Προηγήθηκε αρχιερατική θεία Λειτουργία που τέλεσε ο σεβασμιώτατος στον ιερό ναό Παναγιοπούλας Ναούσης, καθώς και μνημόσυνο για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Με το κήρυγμα του, στο κοινωνικό, ο Αρχιμ. Αρσένιος Χαλδαιόπουλος, εισήγαγε τους συμμετέχοντες στο πνεύμα της ημερίδας, αλλά και του κατηχητικού έργου, τη σημασία του και την αποστολή του στο παρελθόν, καθώς και την αποστολή του στο παρόν και το μέλλον. Όλα αυτά όμως μέσα από το πρίσμα και την προοπτική της Παπαδιαμάντικης σχέσης με την λατρεία και το εκκλησιαστικό βίωμα
Την Ημερίδα παρουσίασε ο Αρχιμ. Διονύσιος Ανθόπουλος, υπεύθυνος του Γραφείου Νεότητας της ιεράς Μητροπόλεώς μας, ο οποίος αφού καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και παρουσίασε τους ομιλητές της ημερίδας, αναφέρθηκε στο κατηχητικό έργο της Μητροπόλεως, πραγματοποιώντας τον ετήσιο απολογισμό, που ξεκίνησε τον Σεπτέμβρη του 2010 και συνεχίστηκε ως σήμερα. Αναφέρθηκε στις ποικίλες δραστηριότητες του γραφείου νεότητας, στην συγγραφή κατηχητικού εγχειριδίου αφιερωμένο στους τοπικούς Αγίους, καθώς και στον μουσικό διαγωνισμό και στο πρωτάθλημα 5Χ5. Τόνισε δε πως οι λατρευτικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, αυτό το πανηγύρι πίστεως, προς τιμή του Αποστόλου Παύλου, βοηθούν όλους όσους ασχολούνται με το κατηχητικό έργο, που σαν άλλοι απόστολοι ευαγγελίζουν τις ψυχές των ανθρώπων.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων στον χαιρετισμό του τόνισε πως η μορφή του Παπαδιαμάντη ανήκει στις μεγάλες λογοτεχνικές μορφές της γενιάς του 1880. Ενώ η ανατροφή του και η ασκητική του ζωή του προσδίδει τον χαρακτηρισμό, ως «άγιο των ελληνικών γραμμάτων». Επίσης ο Σεβασμιώτατος αντέκρουσε τους ισχυρισμούς κάποιων, που θα ήθελαν να αποδείξουν ότι η ζωή του Παπαδιαμάντη ήταν προϊόν καταναγκασμού. Χαρακτήρισε τον βίο του λογοτέχνη αληθινό, αγνό, γνήσιο, όπως αντίστοιχα τέτοιοι ήταν οι βίοι των πρωταγωνιστών του, οι οποίοι μας διδάσκουν και μέσα από τα λάθη τους, γι αυτό και προστρέχουμε στον συγκεκριμένο διηγηματογράφο. Ακόμη ο Σεβασμιώτατος στάθηκε στη γλώσσα και το ύφος του Παπαδιαμάντη, σε αντιδιαστολή μάλιστα με τα έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας όπου επικρατεί η άρνηση του Θεού και της πίστεως. Ο Παπαδιαμάντης λοιπόν δίνει άλλη πνοή στα γράμματα με την ενασχόληση του με τη φύση, την πατρίδα, και το Θεό. Και η απάντηση σε κάθε δυσκολία έρχεται από τον Οδ. Ελύτη, όπως χαρακτηριστικά κατέληξε ο ποιμενάρχης μας: «όπου σας βρίσκει το κακό, όπου και αν τρέχει ο λογισμός σας, μνημονεύετε Δ. Σολωμό και Αλ. Παπαδιαμάντη.»
Πρώτος ομιλητής της ημερίδας ήταν ο κ. Κωνσταντίνος Κουτούμπας με θέμα της εισήγησης του: «χριστιανικό βίωμα και καθημερινός βίος στα έργα του Παπαδιαμάντη». Ο ομιλητής άρχισε με τις παραινέσεις του Φώτη Κόντογλου το 1962, που καλούσε τους πιστούς να βρούνε τον καλό μαργαρίτη, όπως σκιαγραφήθηκε μέσα από τα έργα του. Έγινε μια μικρή βιογραφική αναφορά, με επισήμανση στην ιδιαίτερη προσοχή που έδειξε ο Παπαδιαμάντης στην οικογένεια του και τις αδερφές του, στις γνωριμίες του με διανοούμενους της εποχής του, καθώς και με την ενασχόληση του με την μετάφραση και την δημοσιογραφία. Ως συγγραφέας ο Παπαδιαμάντης κρίνει σκωπτικά την ενασχόληση του με θρησκευτικά διηγήματα, ενώ δεν έπαψε να τονίζει την ανάγκη που πάντα θα έχει το ελληνικό έθνος, από το ορθόδοξο βίωμα. Επίσης χαρακτηρίζει με κάθετη γραμμή τη σχέση του ανθρώπου με τον Θεό και με οριζόντια τη σχέση του ανθρώπου με τον άνθρωπο, έτσι ώστε να σχηματίζεται σταυρός. Σε πολλά διηγήματά του παρουσιάζεται το βίωμα της εκκλησίας, ως διάσταση και διάσπαση που προκαλείται από αντιδράσεις. Στα έργα του συναντά κανείς τους αγαθούς και αλαφροΐσκιωτους, καθώς και τις προσπάθειες που κάνει για την κοινωνική ένταξη αυτών των ανθρώπων. Συναντά επίσης ιερείς που προσπαθούν με κάθε ευκαιρία να συμβουλέψουν και να παρασταθούν στους ενορίτες τους με κάθε ευκαιρία. Από τις ιστορίες του φανερώνεται η δύναμη του Θεού και η πίστη πως τίποτε δεν χάνεται, από ότι προσφέρεται στο Θεό. Αναφορά έκανε ο ομιλητής στη προτροπή του Παπαδιαμάντη να μη λείπει κανείς από το κοινό ποτήριο. Ενώ σε άλλα διηγήματά του οι ήρωες αντιμετωπίζουν πάθη ή έχουν αρετές που πρέπει να χρησιμοποιήσουν, καθώς δεν λείπουν ακόμη και οι τραγικές φιγούρες των διηγημάτων του. Σε αυτά τα παραδείγματα ανθρώπων που ενώ αμαρτάνουν προσπαθούν να ενταχθούν στη χριστιανική κοινότητα και ιερέων που συμβουλεύουν με πνεύμα ενότητας, στάθηκε ο κ. Κουτούμπας, παρουσιάζοντας αναλυτικά τέτοιες φιγούρες του Παπαδιαμαντικού θησαυρού.
Ο δεύτερος ομιλητής της ημερίδας ο κ. Αναστάσιος Πολυχρονίδης, είχε ως θέμα: «ο Παπαδιαμάντης των αγρυπνιών». Τόνισε πως ο όρος αγρυπνία καταγράφει το κοινό ήθος της εκκλησίας. Μετέφερε δε στο ακροατήριο το βίωμα του Σκιαθίτη λογοτέχνη μέσα από περιγραφές τρίτων και ιδιαίτερα του Αλ. Μωραϊτίδη, ο οποίος χαρακτήριζε τον Παπαδιαμάντη συντροφιά καλή που ιλαρύνει το πνεύμα. Επίσης τονίστηκε πως ήξερε από έξω όλες τις πανηγυρικές ακολουθίες του ενιαυτού και τους δύσκολους ειρμούς. Είχε πολύ καλή μνήμη και έλεγε συχνά πως όσοι γνωρίζονται εν τη εκκλησία και διά της εκκλησίας είναι οι καλύτεροι φίλοι, ενώ ο βυζαντινός χαρακτήρας του γινόταν δύσκολα αποδεκτός από την εποχή του. Δεν τον συγκινούσαν τα πολύπλοκα και εξεζητημένα, ήθελε τα απλά και απέριττα. Το παρεκκλήσιο του Αγίου Ελισσαίου ήταν παράδεισος της ψυχής του που αποζητούσε τις αγρυπνίες. Ήταν φαινόμενο μαθήσεως και εξυπνάδας. Ο καλύτερος φίλος του ήταν ο κυρ Μιχάλης ο αμαξάς που δεν γνώριζε την αξία του λογοτέχνη, αλλά ο Παπαδιαμάντης του εμπιστεύονταν τα μυστικά του. Ο κ. Πολυχρονιάδης έκλεισε την παρουσίαση του λέγοντας πως όλη η ζωή του συγγραφέα περιστρέφονταν γύρω από τις αγρυπνίες της εκκλησίας και αυτές έδιναν νόημα και λάμψη στη ζωή του.
Μετά το τέλος των εισηγήσεων ακολούθησε συζήτηση ιδιαίτερα για τη θέση της γυναίκας στο έργο του Παπαδιαμάντη και τονίστηκε η ορθόδοξη προοπτική των δύο φύλλων, όπως διαφαίνεται με την ποιητική δικαίωση του λογοτέχνη στις γυναίκες.
ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ
«Η συμπλήρωση εκατό ετών από τον θάνατο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη υπήρξε η αφορμή για να αφιερωθεί το έτος 2011 στη μνήμη του και στη προσφορά του στα ελληνικά γράμματα.
Η αφιέρωση αυτή σε έναν άνθρωπο που δεν διακρίθηκε μόνο για το λογοτεχνικό του χάρισμα αλλά και για την αγάπη του στην πατρίδα και την Εκκλησία μάς οδήγησε στην απόφαση να του αφιερώσουμε και εμείς αυτήν την Ημερίδα που πραγματοποιείται, όπως κάθε χρόνο, στο πλαίσιο των ΙΖ΄ Παυλείων, αλλά και να ξανακοιτάξουμε την προσωπικότητα του μεγάλου αυτού Έλληνα πεζογράφου και να τη γνωρίσουμε καλύτερα.
Χωρίς αμφιβολία ο Παπαδιαμάντης ανήκει όχι μόνο στους μεγάλους λογοτέχνες της γενιάς του, της γενιάς του 1880, αλλά και στους μεγάλους Νεοέλληνες λογοτέχνες χάρη στη συμβολή του στην εξέλιξη του νεοελληνικού διηγήματος και της νεοελληνικής ηθογραφίας.
Η καταγωγή του από ιερατική οικογένεια, η σχέση του με την Εκκλησία, που παρουσιάζεται ανάγλυφη στα έργα του, και η σχεδόν ασκητική ζωή του ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια, οδήγησε πολλούς να τον χαρακτηρίσουν ως τον «άγιο των νεοελληνικών γραμμάτων», και άλλους πάλι να προσπαθήσουν να βρουν όλα τα αδύνατα σημεία της ζωής αλλά και στοιχεία από το έργο του για να αποδείξουν ότι η σχέση του με την πίστη και την Εκκλησία ήταν μία καταναγκαστική σχέση, που δεν έχει καμιά σημασία.
Η προσπάθεια των τελευταίων δεν μπόρεσε όμως να αλλοιώσει ούτε την έμφυτη αγάπη του Σκιαθίτη συγγραφέα για την Ορθοδοξία, ούτε την αξία και τη σημασία του ως λογοτέχνη, αξία που στο πέρασμα των χρόνων και παρά το γεγονός ότι η γλώσσα που χρησιμοποιεί στα διηγήματά του, δυστυχώς, δυσκολεύει τα παιδιά και τους νέους της εποχής μας να τα κατανοήσουν, αυξάνεται× γιατί και οι κριτικοί και οι αναγνώστες εκτιμούν στο έργο του την αμεσότητα της αφηγήσεώς του, την αγάπη του για τον τόπο του και τα πρόσωπα ανάμεσα στα οποία έζησε και τα οποία με στοργή αποτύπωσε στα διηγήματά του.
Και τα πρόσωπα αυτά, παρά τις τυχόν αδυναμίες και ατέλειες που παρουσιάζουν, καθώς όλοι οι άνθρωποι έχουμε ατέλειες και αδυναμίες, δεν παύουν να είναι πρόσωπα με χαρακτηριστικά αγνά, ευσεβή, καθαρά× δεν παύουν να είναι πρόσωπα γνήσια και αληθινά, που μας διδάσκουν ακόμα και με τα λάθη τους, όπως μας διδάσκει και ο δημιουργός τους, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης.
Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους στρέφουμε και εμείς σήμερα την προσοχή μας στον μεγάλο λογοτέχνη.
Γιατί σε μία εποχή σαν τη δική μας που συχνά η λογοτεχνία προβάλλει αμφισβητούμενα πρότυπα και πρόσωπα× που συχνά η γλώσσα της και οι εκφραστικοί τρόποι που χρησιμοποιεί δεν έχουν την καθαρότητα της γλώσσας και των εκφραστικών μέσων του Παπαδιαμάντη× που συχνά οι δημιουργοί των σύγχρονων λογοτεχνικών έργων προσπαθούν να προβάλλουν μέσα από τα έργα τους την άρνηση του Θεού και την απόρριψη της πίστεως, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και τα έργα του δίνουν μία άλλη πνοή στη λογοτεχνία μας, γίνονται ωφέλιμο ανάγνωσμα για μικρούς και μεγάλους, γίνονται αφορμή για να αγαπήσουμε και να εκτιμήσουμε αυτά που αγαπούσε και ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: τη φύση, την πατρίδα και τον Χριστό.
Είναι αυτά που έκαναν και τον άλλο μεγάλο της λογοτεχνίας μας, τον Οδυσσέα Ελύτη, να μας συμβουλεύει: «όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί μου, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη».
Με αυτές τις σκέψεις καλωσορίζω τους δύο εκλεκτούς εισηγητές μας, τον κ Κωνσταντίνο Κουτούμπα Θεολόγο και τον κ. Αναστάσιο Πολυχρονιάδη Δρ. Θεολογίας, και τους ευχαριστώ θερμά για την παρουσία τους ανάμεσά μας και για όσα από τις γνώσεις και τις μελέτες τους θα μοιρασθούν σήμερα μαζί μας».
Δελτίο Τύπου
Aπό το Γραφείο Τύπου της ιεράς μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας, στα πλαίσια του προγράμματος των ΙΖ΄Παυλείων, που έχει ως γενικό τίτλο: «Η πνευματική πατρότητα στην παράδοση της Εκκλησίας»:
Σάββατο 18 Ιουνίου 2011
ώρα 10:30 πμ
"Αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη"
Ημερίδα Κατηχητών - Συνεδριακό Κέντρο Σχολής Αριστοτέλους - Νάουσα
*
Ημερίδα για τα 100 χρόνια από την κοίμηση του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΜε αφορμή την συμπλήρωση εκατό ετών (1911-2011) από την κοίμηση του μεγάλου Σκιαθίτη Λογοτέχνη Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, η Ιερά Μητρόπολις Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων διοργανώνει Επιστημονική Ημερίδα, την Δευτέρα 6 Ιουνίου 2011 και ώρα 7:00 μ.μ., στο Δημοτικό Θέατρο Παπαδημητρίου Χαλκίδος, με ομιλητές:
1) τον δρ. Άγγελο Μαντά - Σχολικό Σύμβουλο Φιλολόγων με θέμα: «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Η ζωή και το έργο του»,
2) τον δρ. Ανέστη Κεσελόπουλο – Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. με θέμα:«Ο εκκλησιαστικός Παπαδιαμάντης» και
3) τον Αιδεσιμολογιώτατο Πρωτοπρεσβύτερο π. Γεώργιο Σταματά, Αρχιερατικό Επίτροπο Σκιάθου, με θέμα «Ο Παπαδιαμάντης στην εποχή του».
Χορός Ιεροψαλτών της Σχολής Βυζαντινής Μουσικής της Ιεράς μας Μητροπόλεως«Ιερεύς Παύλος ο Σκοπελίτης», υπό την διεύθυνση του δρ. Γρηγορίου Αναστασίου – Καλλιτεχνικού Διευθυντού της, θα αποδώσει Ύμνογραφήματα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη.
Η εκδήλωση είναι ανοικτή για το κοινό.
(Πηγή: http://www.imchalkidos.gr)
